Mī-guók
美國 sê Báe̤k Mī-ciŭ gì siŏh ciáh guók-gă. Ĭ liāng-tū să̤-buô sê Tái-bìng-iòng, dĕ̤ng-buô sê Dâi-să̤-iòng, báe̤k-buô sê Gă-nā-dâi, nàng-buô sê Mĕ̤k-să̤-gŏ̤. Mī-guók sê sié-gái siông céng-dê, gŭng-sê̤ṳ, gĭng-cá̤, kuŏ-gé có̤i huák-dăk gì guók-gă.
Mī-lé-giĕng Hăk-cé̤ṳng-guók United States of America
| |
|---|---|
 guók-gì
 guók-hŭi
| |
|
Gáik-ngiòng: In God We Trust "Nē̤ng-gă sáng Siông-dá̤" E Pluribus Unum "Iù cĭng să̤ gáu siŏh ciáh" | |
|
Guók-gŏ̤: The Star-Spangled Banner "Sĭng-dèu-gì" | |
 | |
| Siū-dŭ | Washington, D.C. |
| Có̤i duâi siàng-chê | Niū-iók-chê |
| Guăng-huŏng ngṳ̄-ngiòng | mò̤ |
| Sìng-nêng gì guók-gă ngṳ̄-ngiòng | Ĭng-ngṳ̄ |
| Céng-hū | lièng-băng, cūng-tūng-cié, gê̤ṳng-huò-guók |
• cūng-tūng | Joe Biden |
• hó-cūng-tūng | Kamala Harris |
• Cé̤ṳng-ngiê-iêng ngiê-diōng | Mike Johnson |
• Lièng-băng Dâi-huák-iêng iêng-diōng | John Roberts |
| Lĭk-huák gĭ-gáiu | Guók-huôi |
| Chăng-ngiê-iêng | |
| Cé̤ṳng-ngiê-iêng | |
| Miêng-cék | |
• Dŭ-liāng | 9,833,520 km2 (3,796,740 sq mi) (dâ̤ 4 miàng) |
• cūi-mĭk (%) | 4.66 |
| Ìng-kēu | |
• 2021 nièng gū-gié | 331,893,745 |
• 2020 nièng puō-că |
 331,449,281 (dâ̤ 3 miàng) |
• Mĭk-dô̤ | 87/km2 (225.3/sq mi) (dâ̤ 146 miàng) |
| GDP (PPP) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |
 $22.940 uâng-é (dâ̤ 2 miàng) |
• Bìng-gĭng |
$69,375 (dâ̤ 8 miàng) |
| GDP (mìng-ngiê) | 2021 nièng gū-gié |
• Dŭ-liāng |
$22.940 uâng-é (dâ̤ 1 miàng) |
• Bìng-gĭng |
$69,375 (dâ̤ 5 miàng) |
| Gini (2020 nièng) |
 48.5gŏ̤ |
| HDI (2019 nièng) |
0.926 cĭng gŏ̤ · dâ̤ 17 miàng |
| Huó-bê | Mī-gĭng ($) (USD) |
| Sì-kṳ̆ | UTC−4 ~ −12, +10, +11 |
• Hâ-lêng-sì (DST) | UTC−4 ~ −10 |
| Sì-găng gáik-sék | mm/dd/yyyy |
| Gă-ê̤ṳng diêng-nguòng | 110–120 V, 60 Hz |
| Kŭi-chiă huŏng-hióng | iêu |
| Diêng-uâ kṳ̆-hô̤ | +1 |
| ISO 3166 dâi-hô̤ | US |
| Uōng-mĭk sáuk-siā | .us |
Miàng-cê Siŭ-gāi
Ciòng-chĭng Mī-lé-giĕng Hăk-cé̤ṳng-guók (美利堅合衆國, Ĭng-ngṳ̄: United States of America), gô-dā̤ iâ hô̤ lō̤ Huă-gì-guók (花旗國), Dâi-mī-guók (大美國)[1]:407.
Lĭk-sṳ̄ Siŭ-gāi
15,000 nièng ī-sèng, Éng-dê-ăng buô-lŏk cêu ī-gĭng sĕng-uăk diŏh Mī-ciŭ. 16 sié-gī, Ĭng-guók ciéng-liāng Báe̤k Mī-ciŭ dĕ̤ng-ngiâng, kăi-sṳ̄ sĭk-mìng tūng-dê. 1776 nièng 7 nguŏk 4 hô̤, ĭ gì 13 ciáh sĭk-mìng-dê siŏng-buó dŭk-lĭk; 1783 nièng, dŭk-lĭk ciéng-cĕng giék-sók, Ĭng-guók sék-bâi bêng-chiā sìng-nêng ĭ gì sĭk-mìng-dê dŭk-lĭk. Cī 13 ciáh ciŭ cêu sê có̤i cā gì Mī-guók. Hiêng-hâ-sì gì Mī-guók gê̤ṳng-cūng ô 50 ciáh ciŭ.
1991 nièng Sŭ-lièng gāi-tā̤ ī-hâiu, Mī-guók ék-dĭk sê sié-gái mì-ék gì chiĕu-gék duâi-guók.
Céng-dê Siŭ-gāi
Hèng-céng kṳ̆-hĕk Siŭ-gāi
Ùng-huá Siŭ-gāi
Mī-guók gióng guók sèng-hâiu, ĭ gié-sìng gì ciō-iéu sê Ĭng-guók gì ùng-huá, dáng-sê mā-siông cêu ṳ̀ng-hăk lāu Să̤-băng-ngà, Ái-ī-làng, Dáik-guók, É-dâi-lé, Huák-guók, Hò̤-làng ī-gĭk Hĭ-ciŭ gâe̤ng Ā-ciŭ gì ùng-huá. Ô cĭng sâ̤ nè̤ng gōng Mī-guók sê ùng-huá gì „ṳ̀ng-diāng“ (melting pot), bók-guó hiêng-dâi iâ ô nè̤ng nêng-ùi cūng-kuāng gì bī-liê mâ̤ sék-dáung, ĭng-ôi Mī-guók ùng-huá sê dŏ̤-nguòng-huá, ng-sê "ṳ̀ng-diāng".
Mī-guók ô cĭng sâ̤ Hók-ciŭ iè-mìng, duâi-buô-hông sê téng Diòng-lŏ̤h lì gì.
Mī-guók-nè̤ng ó̤i páh lài-giù gâe̤ng gāng-lāng-giù (hĕ̤k miàng "Mī-guók kă-giù").
Cŭng-gáu Siŭ-gāi
Cŭng-gáu sê Mī-guók ùng-huá cĭng iéu-gīng gì siŏh buô-hông. 46% gì Mī-guók-nè̤ng ô có̤ lā̤-buái gì sĭk-guáng. 58% gì Mī-guók-nè̤ng gōng, ĭ-gáuk-nè̤ng bàng-siòng sèu-sèu sṳ̆-liòng sĕng-miâng é-ngiê gì ùng-dà̤. Ciā bī-liê chiĕu-guó lāu Ĕu-ciŭ, Nĭk-buōng dēng huák-dăk guók-gă.
58% gì Mī-guók-nè̤ng séng Gĭ-dók-gáu gì Sĭng-gáu. Mī-guók gì guók-gă gáh-ngiòng sê "In God we trust" (Nē̤ng-gă siŏng-séng Siông-dá̤). Sĭng-gáu gì sṳ̆-siōng īng-hiōng lāu Mī-guók gì céng-dê.
Chăng-kō̤ cṳ̆-lâiu Siŭ-gāi
- ↑ R. S. Maclay; C. C. Baldwin; S. H. Leger. Dictionary of the Foochow Dialect 3. 1929.
| Wikimedia Commons diē-sié ô gâe̤ng Mī-guók ô-găng-guó gì nô̤i-ṳ̀ng. |
