Bō̤-ciéng hō̤ ùng
Dièu-siēng Buáng-dō̤ gô-dā̤ hô̤ lā̤ „Gŏ̤-là̤“, „Dièu-siēng“, sê Dĕ̤ng-ā gì siŏh ciáh buáng-dō̤, gà̤-dēng ô 2 ciáh guók-gă: Dièu-siēng Mìng-ciō-ciō-ngiê Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Dâi-hàng Mìng-guók, ciō-iéu mìng-cŭk dŭ sê Dièu-siēng-cŭk, gōng Dièu-siēng-ngṳ̄ (iâ hô̤ lā̤ Hàng-guók-ngṳ̄). Ciā guók-gă gì lĭk-sṳ̄ cĭng dòng. Gĭng-dáng kō̤-gū hŏk-gă gì ngiēng-géu huák-hiêng, gūi sé-uâng nièng ī-sèng cêu ô nè̤ng diŏh hŭ-uái dêu lāu. Áng Dièu-siēng sìng-uâ diē-sié gì gōng-huák, hṳ̀ng gâe̤ng sìng gì cṳ̆-niòng-giāng giék-huŏng, săng giâ Tàng-gŭng, ciā Tàng-gŭng cêu sê gĭng-dáng Dièu-siēng mìng-cŭk gì sṳ̄-cū. Gáu muōi-lāu Tàng-gŭng gióng-lĭk Gū Dièu-siēng, cuòi sê Dièu-siēng gì kăi guók. Găk gĭng-dáng Báe̤k-hàng gì Bìng-iōng ô Tàng-gŭng gì muó, hô̤ lā̤ „Tàng-gŭng Lìng“. Bók-guó cuòi sê ng-sê Tàng-gŭng cĭng gì muó, hiêng-câi nè̤ng gó gōng mâ̤ chĭng-chū, ĭng-ôi Báe̤k-hàng céng-hū ng-niông kō̤-gū ìng-uòng giàng diē kó̤ diêu-că. Iù 1 sié-gī kăi-sṳ̄, Dièu-siēng Buáng-dō̤ gà̤-dēng ô Gŏ̤-guó-là̤, Báik-cá̤, Sĭng-lò̤ 3 bĭh guók-gă. Cī ciáh sì-dâi ké̤ṳk Hàng-guók sṳ̄-hŏk-gái hô̤ lā̤ „Săng-guók Sì-dâi“. Săng-guók dâi-dŏng Gŏ̤-guó-là̤ có̤i giòng-duâi, Sùi Iòng-dá̤ gâe̤ng Dòng Tái-cŭng cê-gă dái gūi sĕk uâng gì buô-dôi kó̤ páh, dŭ ké̤ṳk ĭ páh suŏ kó̤. Bók-guó Gŏ̤-guó-là̤ iâ nguòng-ké-dâi-siŏng, diŏh 668 nièng ké̤ṳk Sĭng-lò̤ miĕk lâi. Gó ô siŏh ciáh guók-gă Báik-cá̤, ī-gĭng găk 660 nièng ké̤ṳk Sĭng-lò̤ miĕk lâi, Tūng-ék Sĭng-lò̤ Uòng-dièu cêu ciŏng-uâng sāng-sĕng lāu. >>Sié lŏ̤h tĕ̤k...
Nṳ̄ â̤ báik mâ̤?
- Ngà̤ Táuk-sĭng (dù) găk Dṳ̆ng-guók gáu-huôi lĭk-sṳ̄ diē-sié ô sié-nó̤h dê̤ṳng-iéu é-ngiê?
- Diê-nè̤ng huák-hiêng lāu ông-dông-hŏk săng duâi dêng-lŭk?
- Huài-dáik gâe̤ng Kŏ̤-lìng sê Mī-ī-mī-huôi puái gáu Dṳ̆ng-guók gì tàu lâng ciáh diòng-gáu-sê̤ṳ?
- Dṳ̆ng-guók sê-ng-sê cê̤ṳ-iù gì guók-gă?
- Kê̤ṳng gì guŏng-hŏk nguòng-lī sê sié-nó̤h?
- Tái-iòng-hiê gì dṳ̆ng-sĭng sê sié-nó̤h sĭng-giù?
- Formosa sê sióh-nó̤h é-sé̤ṳ?
- Dṳ̆ng-guók gô-dā̤ dék chók-miàng gì gūi-guái siēu-siók-cĭk sê sié-nó̤h cṳ̆?
Cê-mō̤ sáuk-īng
|
Nâ sê nṳ̄ mâ̤ báik wiki ngṳ̄-huák, có̤i hō̤ sĕng kó̤ să-buàng káh-dièu lâ. |
|
Cê-mō̤ sáuk-īng: |
Dŏng-nièng gĭng-dáng
Gĭng-dáng sê 2017 nièng 10 nguŏk 17 hô̤, bái-nê. (sáuk-sĭng)
- Sèng 538 nièng: Pŏ̤-sṳ̆ guók-uòng Cyrus 2-sié ciŏng Iù-tái-nè̤ng téng Bă-bī-lùng bóng diōng chió.
- 1831 nièng: Ĭng-guók kuŏ-hŏk-gă Michael Faraday huák-hiêng diêng-cṳ̀ gāng-éng gì hiêng-chiông.
- 1862 nièng: Muāng-chĭng céng-hū giĕ-diâng kék uòng-lṳ̀ng-gì có̤ Muāng-chĭng gì guók-gì.
- 2003 nièng: Dài-uăng gì Dài-báe̤k 101(dù) kī hō̤.
Cáuk-gă dù-piéng
Dŏng-ciŭ Gĭ-dók-gáu-dòng sê Hók-ciŭ Chŏng-săng-kṳ̆ gì siŏh ciáh Gĭ-dók-gáu gáu-dòng, kī diŏh Mìng-gĕ̤ng dâi-dŏng gì Dŏng-ciŭ-dō̤ gà̤-dēng. Cŭ-uái có̤i cā sê Ngà̤ Táuk-sĭng cū-cŭng gì dê-sāng. 1948 nièng, Hók-ciŭ gĭ-dók-gáu sáng-dù muōng biéng muōng sâ̤, Ngà̤ Táuk-sĭng ciŏng cêu ciā chió giŏng ké̤ṳk Hók-ciŭ gáu-huôi, gāi siàng gáu-dòng. Dŏng-ciŭ Gĭ-dók-gáu-dòng sê Hók-ciŭ Gáu-huôi gì dâ̤ 2 ciáh cê̤ṳ-huôi-sū, miêng-cék ô 600 m2, â̤ dé̤ṳng niông 1000 nè̤ng dùng-sìng lì cê̤ṳ-huôi, bī Cĭng-muòng-lô Cê̤ṳ-huôi-sū gó lā̤ duâi. Ciā gáu-dòng diŏh Ùng-huá Dâi Gáik-mêng gì sèng-âu guŏng-muòng, gáu 2002 nièng ciáh tṳ̀ng-sĭng kŭi kī lì. Cī diŏng dù-piéng sê màng-buŏ sèng-âu gì Dṳ̆ng-ciŭ Gĭ-dók-gáu-dòng gâe̤ng Mìng-gĕ̤ng.