Bō̤-ciéng hō̤ ùng
Dièu-siēng Buáng-dō̤ gô-dā̤ hô̤ lā̤ „Gŏ̤-là̤“, „Dièu-siēng“, sê Dĕ̤ng-ā gì siŏh ciáh buáng-dō̤, gà̤-dēng ô 2 ciáh guók-gă: Dièu-siēng Mìng-ciō-ciō-ngiê Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók gâe̤ng Dâi-hàng Mìng-guók, ciō-iéu mìng-cŭk dŭ sê Dièu-siēng-cŭk, gōng Dièu-siēng-ngṳ̄ (iâ hô̤ lā̤ Hàng-guók-ngṳ̄). Ciā guók-gă gì lĭk-sṳ̄ cĭng dòng. Gĭng-dáng kō̤-gū hŏk-gă gì ngiēng-géu huák-hiêng, gūi sé-uâng nièng ī-sèng cêu ô nè̤ng diŏh hŭ-uái dêu lāu. Áng Dièu-siēng sìng-uâ diē-sié gì gōng-huák, hṳ̀ng gâe̤ng sìng gì cṳ̆-niòng-giāng giék-huŏng, săng giâ Tàng-gŭng, ciā Tàng-gŭng cêu sê gĭng-dáng Dièu-siēng mìng-cŭk gì sṳ̄-cū. Gáu muōi-lāu Tàng-gŭng gióng-lĭk Gū Dièu-siēng, cuòi sê Dièu-siēng gì kăi guók. Găk gĭng-dáng Báe̤k-hàng gì Bìng-iōng ô Tàng-gŭng gì muó, hô̤ lā̤ „Tàng-gŭng Lìng“. Bók-guó cuòi sê ng-sê Tàng-gŭng cĭng gì muó, hiêng-câi nè̤ng gó gōng mâ̤ chĭng-chū, ĭng-ôi Báe̤k-hàng céng-hū ng-niông kō̤-gū ìng-uòng giàng diē kó̤ diêu-că. Iù 1 sié-gī kăi-sṳ̄, Dièu-siēng Buáng-dō̤ gà̤-dēng ô Gŏ̤-guó-là̤, Báik-cá̤, Sĭng-lò̤ 3 bĭh guók-gă. Cī ciáh sì-dâi ké̤ṳk Hàng-guók sṳ̄-hŏk-gái hô̤ lā̤ „Săng-guók Sì-dâi“. Săng-guók dâi-dŏng Gŏ̤-guó-là̤ có̤i giòng-duâi, Sùi Iòng-dá̤ gâe̤ng Dòng Tái-cŭng cê-gă dái gūi sĕk uâng gì buô-dôi kó̤ páh, dŭ ké̤ṳk ĭ páh suŏ kó̤. Bók-guó Gŏ̤-guó-là̤ iâ nguòng-ké-dâi-siŏng, diŏh 668 nièng ké̤ṳk Sĭng-lò̤ miĕk lâi. Gó ô siŏh ciáh guók-gă Báik-cá̤, ī-gĭng găk 660 nièng ké̤ṳk Sĭng-lò̤ miĕk lâi, Tūng-ék Sĭng-lò̤ Uòng-dièu cêu ciŏng-uâng sāng-sĕng lāu. >>Sié lŏ̤h tĕ̤k...
Nṳ̄ â̤ báik mâ̤?
- Diòng-suók ô siŏh-cṳ̄ng có̤ ôi-sĕng sāi gì nó̤h, huăng-giāng sìng-mā â̤ dò̤ kó̤ kià kă-bōng-giâ buŏi, găk Nĭk-buōng ĕng siŏh-báh-nièng bô kō̤-ī biéng-có̤ sìng-mìng. Cuòi sê sié-nó̤h?
- Ĭng-guók gì sié-nó̤h sĭng-ùng ciŭ-bó̤ â̤ buŏng 8 bĭk bēng-buōng hióng cuòng-giù huák-hèng?
- Gó-dā̤ Hók-ciŭ-nè̤ng ô cê-gă gì chiū-sié biēu-sê só-cê. Ciŏng-ciŏng có̤ lī?
- Diê-nè̤ng ké̤ṳk «Cô̤i-áuk Uòng-guăng» (罪惡王冠), «Céng-gék gì Gé̤ṳ-ìng» (進擊其巨人), «KILL la KILL», «Dŭng-liê Giéng-iù-gī» (東離劍遊紀) dēng-dēng dông-uâ có̤ ĭng-ngŏk?
- Diê-nè̤ng (dù) có̤-sá̤-sá̤ kī cêu găk sĕ̤ng-ngṳ̄ kuàng-gīng diē-sié sĕng-uăk, găk 2018 nièng gó ké̤ṳk «Buâng-ngĭk-séng Báik-uâng Ā-sáik-uòng» (叛逆性百萬亞瑟王) puói-ĭng?
- Muōi nièng 7 nguŏk gâe̤ng 12 nguŏk gì tàu siŏh lā̤-bái-nĭk, dŭ â̤ có̤ sié-nó̤h Nĭk-buōng-uâ gì kō̤-cṳ̆?
- Nṳ̄ â̤ báik Duang cī ciáh Dṳ̆ng-guók uōng-cié-uōng-lô gì sṳ̀-ngṳ̄ sê sié-nó̤h é-sé̤ṳ mâ̤?
- Ngà̤ Táuk-sĭng găk Dṳ̆ng-guók gáu-huôi lĭk-sṳ̄ diē-sié ô sié-nó̤h dê̤ṳng-iéu é-ngiê?
Cê-mō̤ sáuk-īng
Nâ sê nṳ̄ mâ̤ báik wiki ngṳ̄-huák, có̤i hō̤ sĕng kó̤ să-buàng káh-dièu lâ. |
|
Cê-mō̤ sáuk-īng: |
Dŏng-nièng gĭng-dáng
Gĭng-dáng sê 2019 nièng 10 nguŏk 16 hô̤, bái-săng. (sáuk-sĭng)
- 690 nièng: Dòng-dièu gì huòng-tái-hâiu Ū Cáik-tiĕng(dù) dĕng-gĭ, ciŏng guók-hô̤ gāi siàng „Ciŭ“. Ĭ iâ sê Dṳ̆ng-guók lĭk-sṳ̄ gà̤-dēng mì-ék siŏh ciáh ké̤ṳk sū-iū nè̤ng sìng-nêng gì nṳ̄ huòng-dá̤.
- 1843 nièng: Ái-ī-làng só-hŏk-gă William Rowan Hamilton găk Dublin lók-gă̤ gì sèng-âu huák-hiêng sé-nguòng-só, ciŏng gŭng-sék siā diŏh buáng-diô-dŏng gì siŏh ciáh giò gì gà̤-dēng.
- 1846 nièng: Mī-guók ngāi-kuŏ ĭ-sĕng William Thomas Green Morton diŏh dông chiū-sŭk gì sèng-âu tàu huòi sāi ék-mì niông bâng-nè̤ng mâ̤ tiáng.
- 1964 nièng: Dṳ̆ng-guók tàu ciáh nguòng-cṳ̄-dâng diŏh Sĭng-giŏng báuk-cá.
Cáuk-gă dù-piéng
Dŏng-ciŭ Gĭ-dók-gáu-dòng sê Hók-ciŭ Chŏng-săng-kṳ̆ gì siŏh ciáh Gĭ-dók-gáu gáu-dòng, kī diŏh Mìng-gĕ̤ng dâi-dŏng gì Dŏng-ciŭ-dō̤ gà̤-dēng. Cŭ-uái có̤i cā sê Ngà̤ Táuk-sĭng cū-cŭng gì dê-sāng. 1948 nièng, Hók-ciŭ gĭ-dók-gáu sáng-dù muōng biéng muōng sâ̤, Ngà̤ Táuk-sĭng ciŏng cêu ciā chió giŏng ké̤ṳk Hók-ciŭ gáu-huôi, gāi siàng gáu-dòng. Dŏng-ciŭ Gĭ-dók-gáu-dòng sê Hók-ciŭ Gáu-huôi gì dâ̤ 2 ciáh cê̤ṳ-huôi-sū, miêng-cék ô 600 m2, â̤ dé̤ṳng niông 1000 nè̤ng dùng-sìng lì cê̤ṳ-huôi, bī Cĭng-muòng-lô Cê̤ṳ-huôi-sū gó lā̤ duâi. Ciā gáu-dòng diŏh Ùng-huá Dâi Gáik-mêng gì sèng-âu guŏng-muòng, gáu 2002 nièng ciáh tṳ̀ng-sĭng kŭi kī lì. Cī diŏng dù-piéng sê màng-buŏ sèng-âu gì Dṳ̆ng-ciŭ Gĭ-dók-gáu-dòng gâe̤ng Mìng-gĕ̤ng.