Măh Lé-huò
Măh Lé-huò (麥利和; Ĭng-ngṳ̄: Robert Samuel Maclay; 1824 n. 2 ng. 2 h. - 1907 n. 8 ng. 18 h.), Mī-guók Bĭng-să̤-huák-nà̤-ā-ciŭ nè̤ng. Ĭ chók-sié diŏh siŏh gá Sùng-dô̤-cŭng gă-dìng diē-sié. 1841 nièng chiŭ-tiĕng, Măh Lé-huò diē Dĭk-gĭng-sŏng Hŏk-iêng (Dickinson College) ŏ̤h sìng-hŏk. 1845 nièng ĭ dáik diŏh ùng-hŏk-sê̤ṳ hŏk-ôi, 1848 nièng dáik-diŏh sĭk-sê̤ṳ hŏk-ôi, cĭ-hâiu bô dáik diŏh sìng-hŏk gì báuk-sê̤ṳ hŏk-ôi. Bék-ngiĕk 1 nièng hâiu, Măh Lé-huò ké̤ṳk êng-mêng kó̤ Bă-ī-dék-mò̤ gì Mī-ī-mī-huôi gĕ̤ng-cáuk. 1847 nièng, Măh Lé-huò ké̤ṳk puái gáu Dṳ̆ng-guók diòng gáu, kăi-sṳ̄ siŏh dâung cĭng òng gì hāi-nguôi diòng gáu cék-ngiĕk sĕng-uăk.
1848 nièng 4 nguŏk 12 hô̤, Măh Lé-huò gáu Hók-ciŭ. Ĭ sāi 23 nièng gì sì-găng hŏk-sĭk ngiēng-géu Hók-ciŭ-uâ, cháung-bâing Hŏk-hâu gâe̤ng gáu-dòng, sŏng-gōng Hók-ĭng. Găk Dṳ̆ng-guók, ĭ ô huák-biēu lâng buōng cṳ̆: «Sĕng-uăk diŏh Dṳ̆ng-guók-nè̤ng Dṳ̆ng-găng» (Life Among the Chinese with Characteristic Sketches and Incidents of Missionary Operations and Prospects in China, 1861 n.), ī-gĭk gâe̤ng Mò̤ Gă-lĭk Mŭk-sṳ̆ (Rev. C. C. Baldwin) gák-chiū siā gì «Hók-ciŭ-uâ Pĭng-ĭng Cê-diēng» (An Alphabetic Dictionary of the Chinese Language in the Foochow Dialect, 1870 n.).
1871 nièng, ĭng-ôi sĭng-tā̤ gì nguòng-ĭng, Măh Lé-huò diōng kó̤ Mī-guók hiŭ-iōng. 1873 nièng 6 nguŏk 12 hô̤, ĭ bô ké̤ṳk puái gáu Nĭk-buōng Huàng-bĭng hô-cáik siŏh bĭk sĭng siék-lĭk gì diòng-gáu-kṳ̆. Téng hiā sèng-âu kī, ĭ siàng có̤ Nĭk-buōng Sùng-dô̤-cŭng gì siŏh-buô-hông. Găk Nĭk-buōng sèng-âu, iâ ô nè̤ng chiāng ĭ kó̤ Dièu-siēng diòng gáu. 1884 nièng 6 nguŏk, Măh Lé-huò buái-huōng lāu Seoul, Dièu-siēng guók-uòng iâ hṳ̄-kō̤ ĭ diŏh Dièu-siēng siék-lĭk ĭ-iêng, Hŏk-hâu, kŭi-diēng diòng gáu uăk-dông. Bók-guó Măh Lé-huò sṳ̀ lâi liāng-dô̤ Mī-guók Sùng-dô̤-cŭng găk Dièu-siēng gì diòng gáu gĕ̤ng-cáuk, diōng kó̤ Huàng-bĭng.
1887 nièng, Măh Lé-huò tó̤i-lō̤, diōng gáu Mī-guók Gă-lé-hók-nà̤-ā-ciŭ sĕng-uăk, có̤ sĭng-săng gá sìng-hŏk. 1907 nièng 8 nguŏk 18 hô̤, ĭ găk Gă-ciŭ Lŏk-săng-gĭ guó-sié, hiōng-sêu 83 huói.