Lìng Cáik-sṳ̀
Lìng Cáik-sṳ̀ (林則徐, 1785 nièng 8 nguŏk 30 hô̤ – 1850 nièng 11 nguŏk 22 hô̤), biēu-cê Nguòng-hū (元撫), sê Dṳ̆ng-guók Muāng-chĭng sèng-âu gì céng-dê-gă gâe̤ng hŏk-ciā. Ĭ báik-cèng diŏh Guōng-ciŭ dái-liāng Dṳ̆ng-guók ìng-mìng dī-káung Ĭng-guók kŭi-diēng "Hū-muòng siĕu iĕng" (虎門銷煙). Chŭi-iòng cuòi ké̤ṳk nè̤ng nêng-ùi sê ĭ ūi-dâi gì sê̤ṳ-cék, dáng-sê ciā dâi iâ sê 1839 nièng huák-sĕng Dâ̤-ék-huòi Ă-piéng Ciéng-cĕng gì ciō-iéu nguòng-ĭng.
| Lìng Cáik-sṳ̀ 林則徐 | |
|---|---|
 | |
| Hùng-Gó̤i cūng-dók | |
|
Êng-gĭ 1847 nièng 4 nguŏk 30 hô̤ – 1849 nièng 9 nguŏk 10 hô̤ | |
| Sèng-êng | Lī Sĭng-nguòng[1] |
| Gié-êng | Tiàng Ṳ̆k-chāi[1] |
| Siēng-Găng cūng-dók | |
|
Êng-gĭ 1845 nièng (dâi-lī) | |
| Sèng-êng | Buyantai |
| Gié-êng | Iòng Ī-cĕng (dâi-lī) |
| Liōng-Guōng cūng-dók | |
|
Êng-gĭ 1840 nièng 1 nguŏk 21 hô̤ – 1840 nièng 10 nguŏk 3 hô̤ | |
| Sèng-êng | Dâing Dìng-dĭng |
| Gié-êng | Kišan |
| Hù-Guōng cūng-dók | |
|
Êng-gĭ 1837 nièng 2 nguŏk – 1838 nièng 12 nguŏk | |
| Sèng-êng | Nergingge |
| Gié-êng | Ciŭ Tiĕng-ciók |
| Gó̤-ìng séng-sék | |
| Chók-sié |
1785 nièng 8 nguŏk 30 hô̤ Muāng-chĭng Hók-gióng Hók-ciŭ-hū Âu-guăng-gâing (gĭng-dáng sṳ̆k Gū-làu) |
| Guó-sié |
1850 nièng 11 nguŏk 22 hô̤ (65 huói) Muāng-chĭng Guōng-dĕ̤ng Dièu-ciŭ-hū Puō-nìng-gâing (gĭng-dáng sṳ̆k Giék-iòng) |
| Guók-cĭk | Muāng-chĭng |
| Gáu-ṳ̆k | Gă-kéng 16 nièng céng-sê̤ṳ dâ̤ 2 gák (嘉慶十六年進士第二甲) |
| Ciék-ngiĕk | céng-dê-gă, cṳ̆-huák-gă |
| Hók-ĭk | |
| Chăng-gă ciéng-ĭk | Ă-piéng Ciéng-cĕng |
Lìng Cáik-sṳ̀ diŏh Hók-ciŭ chók-sié, có̤-sá̤ sèng-hâiu tĕ̤k-cṳ̆ iā nêng-cĭng. 1871 nièng, ĭ guăng có̤ „Hù-Guōng Cūng-dók“ (湖廣總督). Dùng nièng bô sĕng có̤ "Kĭng-chă̤ Dâi-sìng" (欽差大臣), ké̤ṳk Huòng-dá̤ pái kó̤ Guōng-dĕ̤ng géng Ă-piéng. Găk géng iĕng sèng-hâiu, ĭ mŭk-siŭ chiĕu-guó 2 uâng siŏng Ă-piéng, hŭng-sō̤ Ĕu-ciŭ lì gì sŏng-sùng. Dáng-sê, ĭ gì nū-lĭk mò̤ sìng-gŭng.
Ă-piéng Ciéng-cĕng huák-sĕng ī-hâiu, Huòng-dá̤ ôi lāu ché̤ṳ-huăk Lìng Cáik-sṳ̀, cêu ciŏng ĭ huák-puói gáu Sĭng-giŏng chṳ̆ng-gŭng. Dáng-sê ĭ táu-dā̤ mò̤ gāi-biéng ĭ dó̤i guók-gă gì dṳ̆ng-sìng. Ĭ ô siā guó 1 dà̤ sĭ gōng: „Gēu lé guók-gă sĕng sṳ̄ ī, kī ĭng huô hók biê kṳ̆ cĭ?“ (茍利國家生死以, 豈因禍福避趨之?) 1850 nièng, ĭ sī diŏh diōng kó̤ Guōng-să̤ gì diô dŏng.
Chăng-ō̤ cṳ̆-lâiu
Siŭ-gāiNguôi-buô lièng-giék
Siŭ-gāi.jpg)
| Lìng Cáik-sṳ̀ | ||
| guăng-uòng | ||
|---|---|---|
| sèng siŏh êng: Nergingge |
Hù-Guōng cūng-dók (湖廣總督) 1837 nièng–1838 nièng |
â siŏh êng: Ciŭ Tiĕng-ciók (周天爵) |
| sèng siŏh êng: Dâing Dìng-dĭng (鄧廷楨) |
Liōng-Guōng cūng-dók (兩廣總督) 1840 nièng |
â siŏh êng: Kišan |
| sèng siŏh êng: Buyantai |
Siēng-Găng cūng-dók (陝甘總督) 1845 nièng (dâi-lī) |
â siŏh êng: Iòng Ī-cĕng (楊以增, dâi-lī) |
| sèng siŏh êng: Lī Sĭng-nguòng (李星沅) |
Hùng-Gó̤i cūng-dók (雲貴總督) 1847 nièng–1849 nièng |
â siŏh êng: Tiàng Ṳ̆k-chāi (程矞采) |