Nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu
Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。
Huá-hŏk Nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu (化學元素週期表) sê gŏng-gé̤ṳ nguòng-cṳ̄-sê̤ṳ téng nâung gáu duâi lì bà̤ gì huá-hŏk nguòng-só gì biēu-gáik. Ciā biēu-gáik sê dòng-huŏng-hìng gì iông-sék, ô gì nguòng-só ciŭ-gĭ dâi-dŏng ô kĕ̤ng gì dê-hŏng. Ciŏng dĕk-séng ciék-gê̤ṳng gì nguòng-só ĕng diŏh siŏh cŭk diē-sié, pī-ṳ̀ gōng lū-só gâe̤ng dô̤-séng ké-tā̤ cêu sê ciŏng-uâng ĕng siŏh cŭk diē-sié. Ciŏng-uâng gì có̤-huák â̤ găk ciā biēu diē-sié có̤ chók nguòng-só hŭng-kṳ̆ lì. Ciā nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu â̤ sāi cūng-káuk gì ê̤ṳ-cháik chók gáuk cṳ̄ng nguòng-só gì dĕk-séng gâe̤ng cĭ-găng gì guăng-hiê, gó-chṳ̄ găk huá-hŏk gâe̤ng gì-tă kuŏ-hŏk diē-sié iā sèu sāi gáu, dĕk-biék sê găk ngiēng-géu huá-hŏk hìng-òi gì sèng-âu iā ô nó̤h sāi.
Nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu sê iù Ngò̤-lò̤-sṳ̆ huá-hŏk-gă Dmitri Mendeleev găk 1869 nièng huák-mìng gì, dò̤ lì diēng-sê hī sèng-âu ī-gĭng â̤ báik gì nguòng-só gì dĕk-séng gâe̤ng ciŭ-gĭ-séng. Gáu-muōi-lāu, ĭng-ôi lī-lâung mò̤-hìng gì huák-diēng gâe̤ng sĭng nguòng-só gì huák-hiêng, ciā biēu iâ ké̤ṳk kuŏ-hŏk-gă gāi-céng gâe̤ng kuóng-diēng, có̤i-cṳ̄ng biéng siàng gĭng-dáng gì iông-sék. Mendeleev tŭng-guó ciā nó̤h cūng-káuk ê̤ṳ-cháik chók lì nék-giāng hī sèng-âu gó muōi huák-hiêng gì nguòng-só gâe̤ng ĭ gì dĕk-séng. Ī-hâiu kuŏ-hŏk-gă cêu cĭng gì huák-hiêng hŭ-uâng gì nguòng-só, céng-mìng ĭ ê̤ṳ-cháik gì mò̤ dâng.
Găk gĭng-dáng gì nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu diē-sié, téng 1 hô̤ (kĭng) gáu 118 hô̤ (Uuo) gì sū-iū nguòng-só dŭ ī-gĭng sìng-gŭng hăk-siàng lāu. Gì-dṳ̆ng, 1 hô̤ (kĭng) gáu 98 hô̤ (Californium) găk cê̤ṳ-iòng-gái dâi-dŏng dŭ ô, diông giâ lì gì (iâ bău-guák iā sâ̤ gì huóng-siê-séng dùng-ôi-só) dŭ sê găk sék-ngiêng-sék diē-sié hăk-siàng gì. Hiêng-câi Uuo ī-hâiu gì nguòng-só gó lā̤ găk lā̤ có̤, ĭng-ôi cuòi bô dái chók ciŏng kuóng-diēng ciā biēu gì ông-tà̤.
Nguòng-só ciŭ-gĭ-biēu
Siŭ-gāi| Cŭk→ | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | Diêng-cṳ̄-cèng | 0-cŭk Diêng-cṳ̄-só | |
|
| |||||||||||||||||||||
| Ciŭ-gĭ↓ | ⅠA | 0 | |||||||||||||||||||
| 1 | 1 H Kĭng 1.008 |
Ⅱ A | Ⅲ A | Ⅳ A | V A | Ⅵ A | Ⅶ A | 2 He Heli 4.003 |
K |
2 | |||||||||||
| 2 | 3 Li Liti 6.941 |
4 Be Berili 9.012 |
5 B Bèng 10.81 |
6 C Táng 12.01 |
7 N Dâng 14.01 |
8 O Iōng 16.00 |
9 F Hók 19.00 |
10 Ne Neon 20.18 |
L K |
8 2 | |||||||||||
| 3 | 11 Na Natri 22.99 |
12 Mg Magne 24.31 |
Ⅲ B | Ⅳ B | V B | Ⅵ B | ⅦB | Ⅷ |
I B | Ⅱ B | 13 Al Lé̤ṳ 26.98 |
14 Si Sĭk 28.09 |
15 P Lìng 30.97 |
16 S Liù-uòng 32.07 |
17 Cl Lṳ̆k 35.45 |
18 Ar Argon 39.95 |
M L K |
8 8 2 | |||
| 4 | 19 K Kali 39.1 |
20 Ca Calci 40.08 |
21 Sc Scandi 44.96 |
22 Ti Titan 47.88 |
23 V Vanadi 50.94 |
24 Cr Crom 52.00 |
25 Mn Mangan 54.94 |
26 Fe Tiék 55.85 |
27 Co Coban 58.93 |
28 Ni Niken 58.69 |
29 Cu Dè̤ng 63.55 |
30 Zn Ā-iòng 65.39 |
31 Ga Gali 69.72 |
32 Ge Gecmani 72.59 |
33 As Asen 74.92 |
34 Se Selen 78.96 |
35 Br Brom 79.90 |
36 Kr Krypton 83.80 |
N M L K |
8 18 8 2 | |
| 5 | 37 Rb Rubidi 85.47 |
38 Sr Stronti 87.62 |
39 Y Yttri 88.91 |
40 Zr Zirconi 91.22 |
41 Nb Niobi 92.91 |
42 Mo Molypden 95.94 |
43 Tc Tecneti (97.91) |
44 Ru Rutheni 101.1 |
45 Rh Rhodi 102.9 |
46 Pd Paladi 106.4 |
47 Ag Ngṳ̀ng 107.9 |
48 Cd Cadimi 112.4 |
49 In Indi 114.8 |
50 Sn Sék 118.7 |
51 Sb Antimon 121.8 |
52 Te Telua 127.6 |
53 I Diēng 126.7 |
54 Xe Xenon 131.3 |
O N M L K |
8 18 18 8 2 | |
| 6 | 55 Cs Caesi 132.9 |
56 Ba Bari 137.3 |
57- 71 Lantan-hiê |
72 Hf Hafni 178.5 |
73 Ta Tantan 180.9 |
74 W Wolfram 183.9 |
75 Re Rheni 186.2 |
76 Os Osmi 190.2 |
77 Ir Iridi 192.2 |
78 Pt Băh-gĭng 195.1 |
79 Au Gĭng 197.0 |
80 Hg Cūi-ngṳ̀ng 200.6 |
81 Tl Tali 204.4 |
82 Pb Iòng 207.2 |
83 Bi Bitmut 209.0 |
84 Po Poloni (209.0) |
85 At Astatin (210.0) |
86 Rn Radon (222.0) |
P O N M L K |
8 18 32 18 8 2 | |
| 7 | 87 Fr Franci (223.0) |
88 Ra Radi 226.0 |
89- 103 Actini-hiê |
104 Rf Rutherfordi (265.1) |
105 Db Dubni (268.1) |
106 Sg Seaborgi (271.1) |
107 Bh Bohri (270.1) |
108 Hs Hassi (277.2) |
109 Mt Meitneri (276.2) |
110 Ds Darmstadti (281.2) |
111 Rg Roentgeni (280.2) |
112 Cn Copernici (285.2) |
113 Nh Nihoni (284.2) |
114 Fl Flerovi (289.2) |
115 Mc Moscovi (288.2) |
116 Lv Livermori (293.2) |
117 Ts Tennessine (294.2) |
118 Og Oganesson (294.2) |
Q P O N M L K |
8 18 32 32 18 8 2 | |
| Lantan-hiê | 57 La Lantan 138.9 |
58 Ce Ceri 140.1 |
59 Pr Praseodymi 140.9 |
60 Nd Neodymi 144.2 |
61 Pm Promethi (144.9) |
62 Sm Samari 150.4 |
63 Eu Europi 152.0 |
64 Gd Gadolini 157.3 |
65 Tb Terbi 158.9 |
66 Dy Dysprosi 162.5 |
67 Ho Holmi 164.9 |
68 Er Erbi 167.3 |
69 Tm Thuli 168.9 |
70 Yb Ytterbi 173.0 |
71 Lu Luteti 175.0 | ||||||
| Actini-hiê | 89 Ac Actini (227.0) |
90 Th Thori 232.0 |
91 Pa Protactini 231.0 |
92 U Urani 238.0 |
93 Np Neptuni 237.1 |
94 Pu Plutoni 244.1 |
95 Am Americi (243.1) |
96 Cm Curi 247.1 |
97 Bk Berkeli (247.1) |
98 Cf Californi (252.1) |
99 Es Einsteini (252.1) |
100 Fm Fermi (257.1) |
101 Md Mendelevi (258.1) |
102 No Nobeli (259.1) |
103 Lr Lawrenci (262.1) | ||||||
Dù-gā̤:
Sê̤ṳ-hô̤ liŏh-sáik gì găk Biĕu-cūng câung-huóng hâ sê ké-tā̤; sê̤ṳ-hô̤ làng-sáik gì sê ĭk-tā̤; sê̤ṳ-hô̤ ŭ-sáik gì sê gó-tā̤; sê̤ṳ-hô̤ huŏi-sáik gì sê muôi-dĭ siŏng-tái.
| H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||