Dṳ̆-giāng Buôi-gì

Chăng-kō̤ Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Háng-cê gì bēng-buōng. / 參考閩東語漢字其版本。


2011 nièng, siŏh-ciáh niè-giāng gâe̤ng dṳ̆-ĭ-bă, dṳ̆-ĭ-mă káh-dièu
2009

«Dṳ̆-giāng Buôi-gì» (豬囝佩奇) sê siŏh buô Ĭng-guók dông-uâ, ké̤ṳk gó muôi kó̤ hŏk-hâu gì niè-giāng káng. Cī buô dông-uâ iù Astley Baker Davis có̤, E1 kids huák-hèng. 2004 nièng 5 nguŏk 31 hô̤ tàu siŏh huòi bŏ̤-huóng, bŏ̤-chók 4 gié (季). Dìng lāu 2 nièng, 2015 nièng 2 nguŏk 14 hô̤ bô bó̤-huóng lāu sĭng gì siŏh gié. Dìng lāu 2 nièng, 2015 nièng 2 nguŏk 14 hô̤ bô-huóng lāu sĭng gì siŏh-gié. Cī bĭh dông-uâ gê̤ṳng-cūng diŏh 180 ciáh dê-kṳ̆ bó̤-huóng[1], báik-cèng dò̤-giâ 2005 nièng Ĭng-guók Diêng-īng gâe̤ng Diêng-sê ngiê-sŭk Hŏk-iêng có̤i-gă hŏk-cièng dông-uâ-ciōng[2] gâe̤ng 2005 nièng Ăng-sék Guók-cié Dông-uâ Īng-diēng có̤i-gă diêng-sê dông-uâ-ciōng[3]. Ciō-gáe̤k Buôi-gì gì pói-ĭng-uòng Harley Bird iâ dáik-gáu lāu 2011 nièng Ĭng-guók Diêng-īng gâe̤ng Diêng-sê ngiê-sŭk Hŏk-iêng có̤i-gă ì-dòng iēng-chók-ciōng[4].

Buói-gīng Siŭ-gāi

«Dṳ̆-giāng Buôi-gì» muōi siŏh-cĭk duâi-gái 5 hŭng-cṳ̆ng, gōng ô siŏh-tàu dṳ̆, miàng „Buôi-gì“, sê cṳ̆-niòng-giāng. Ĭ gâe̤ng ĭ chió-diē-nè̤ng, káh-dièu-bŏng huák-sĕng lāu iā sâ̤ dâi-gé. Ĭ gì bèng-iū, dŭ-sê gáuk-cṳ̄ng gáuk-sáik gì buô-ṳ̄-lôi dông-ŭk, pī-ê̤ṳ gōng mà-giāng, kēng-giāng, tó-giāng dēng-dēng, béng-chiā dŭ gâe̤ng ĭ siŏh-iông duâi. Ĭ gì ĭ-diê „Gièu-dê“ (喬治) iâ ô lêng siŏh-dŏi gâe̤ng ĭ siŏh-iông duâi gì káh-dièu-bŏng. Gó-sê̤ṳ gì nô̤i-ṳ̀ng, duâi-buô-hông sê ùi-nāu bàng-siòng gì sĕng-uăk, bī-ṳ̀ niè-giāng-gŏ̤ chăng-gă gì hŏk-cièng iù-hiê-băng, siù-cūi, kó̤ ĭ-gŭng ĭ-mā chió hĕ̤k-chiā biēu-chĭng gì chió, diŏh iù-lŏ̤h-diòng káh-dièu, kiè Kă-dăk-chiă dēng-dēng.

Dông-uâ diē-sié gì gáe̤k-sáik, chŭi-iòng gōng sê dông-ŭk, dŭ gâe̤ng nè̤ng siŏh-iông, ô ĭ-siòng sê̤ṳng, ô chió diêu, ô gì iâ â̤-báik kŭi chiă, dáng dùng-sì gó bō̤-liù dông-ŭk gì dĕk-séng. Liê-ṳ̀, Buôi-gì gâe̤ng ĭ chió-diē-nè̤ng gōng-uâ gì sèng-âu, sì-bók-sì â̤ chiông dṳ̆ siŏh iông uăh-uăh giéu. Gì-tă dông-ŭk gáe̤k-sáik iâ â̤ huák-chók cê-gă gì giéu-siăng. Ô gì gó â̤ diēng-hiêng gì-tă gì dĕk-séng, bī-ṳ̀ tó-giāng gì gáe̤k-sáik, dṳ̀ lā̤ gōng-uâ gì sì-âu â̤ „ŭ-ĭ ŭ-ĭ“ giéu, iâ cêng-kó̤ ó̤i siăh è̤ng-lò̤-bŭk. Ô lék-giāng liê-ngôi gì sê, tó-giāng diêu diŏh săng gà̤-dēng gì dâe̤ng-dâe̤ng diē-sié, chŭi-iòng ĭ gáuk-nè̤ng gì dâe̤ng-dâe̤ng dŭ chiông ìng-lôi gì chió siŏh-iông ô kāng-muòng-giāng gâe̤ng gă-gê̤ṳ. Gáuk-cṳ̄ng gáe̤k-sáik mò̤-méng, ói-chiĕu gì sì-hâiu, méng dŭ â̤ biéng è̤ng, chói iâ ô niĕ-ài biēu-dăk pĭ-siŏng, huăng-hī, sêu-ké, káung-hĕ̤k dēng-dēng cìng-sê̤ṳ. Chŭi-iòng dông-uâ diē-sié gì buô-ṳ̄-lôi dông-ŭk dŭ ô ngī-ìng-lâung (擬人化), dáng-sê gì-tă gì dông-ŭk cêu mò̤ cūng-kuāng lāu. Bī-ṳ̀ ák-giāng, ŭ-gŭi Siēu-tì (小提), ĕng-ū Polly, gĭng-ngṳ̀ Siēu-gĭng (小金) dēng-dēng. Dông-uâ gì bòng-bĕk iù John Sparke hô-cáik, ĭ gì bòng-bĕk gă-giòng lāu kiŏk-cìng gì hī-kiŏk hâu-guō: bī-ṳ̀ ô sié-nó̤h mâ̤ hō̤ gì dâi-gé huák-sĕng (bī-ṳ̀ Gièu-dê tiè-mà), ĭ cêu â̤ gă siŏh-guó „ă-iā, dāng sī-lāu“; hĕ̤k-ciā ṳ̀-guō gáe̤k-sáik có̤ gì dâi-gé iā ngùi-hiēng (bī-ṳ̀ Buôi-gì kiè-chiă mò̤ káng sèng-dāu), ĭ cêu duâi-gó̤ „diŏh sá̤-nê“.

Chăng-kō̤ cṳ̆-lâiu Siŭ-gāi