Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk
Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk (北京大學) sê Dṳ̆ng-guók gì siŏh sū gŭng-lĭk dâi-hŏk, gāng-chĭng Báe̤k-dâi (北大), ôi-ché̤ṳ diŏh Báe̤k-gĭng Hāi-diêng-kṳ̆. Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk cháung-gióng ṳ̀ 1898 nièng, sê Dṳ̆ng-guók gê̤ṳng-dâi dâ̤ ék sū guók-lĭk dâi-hŏk. Báe̤k-dâi sê Dṳ̆ng-guók Sĭng-ùng-huá Ông-dông gâe̤ng Ngū-sé̤ṳ Ông-dông gì huák-nguòng-dê, iā sê iā sâ̤ sṳ̆-dièu diŏh Dṳ̆ng-guók dék ká̤ gì duòng-bó̤ dê. Ĭ iâ sê Dṳ̆ng-guók dê̤ṳng-iéu gì ngiēng-géu hìng dâi-hŏk, ké̤ṳk nè̤ng nêng-ùi sê Dṳ̆ng-guók dék hō̤ gì dâi-hŏk cĭ-ék, ô iā gèng gì hŏk-sŭk sĭng-ngê̤ṳ.
 | |
| Sìng-lik sì-găng | 1898 nièng |
| Gāng-chĭng | Báe̤k-dâi |
| Hŏk-hâu lôi-hìng | Gŭng-lĭk |
| Hiêng-êng hâu-diōng | Hṳ̄ Dé-hèng |
| Sĭng-săng Ìng-só | 4206 |
| Buōng-kuŏ-sĕng ìng-só | 15128 |
| Ngièng-géu-sĕng ìng-só | 15039 |
| Hâu-kéng-nĭk | 5 nguŏk 4 nĭk |
| Hŏk-hâu ôi-ché̤ṳ | Dṳ̆ng-guók Báe̤k-gĭng Hāi-diêng-kṳ̆ |
| Hâu-huòng miêng-cék | 273 uâng bìng-huŏng-mī |
Kái-kuóng
Siŭ-gāi
Báe̤k-dâi mŭk-sèng ô 5 ciáh hŏk-buô, 41 ciáh iêng-hiê, 216 ciáh ngièng-géu-sū (hĕ̤k ngièng-géu dṳ̆ng-sĭng), 16 ciáh Guók-gă Dê̤ṳng-diēng Sĭk-ngiêng-sék, 20 ciáh hô-sṳ̆k gâe̤ng gáu-hŏk ĭ-iêng. Ĭ ô 101 ciáh buōng-kuŏ cuŏng-ngiĕk, 4 ciáh dâ̤ nê hŏk-sê̤ṳ hŏk-ôi cuŏng-ngiĕk, 244 ciáh suŏk-sê̤ṳ cuŏng-ngiĕk, 201 ciáh báuk-sê̤ṳ cuŏng-ngiĕk, 81 ciáh cuòng-guók dê̤ṳng-diēng hŏk-kuŏ, 35 ciáh báuk-sê̤ṳ-hâiu kuŏ-ngièng làu-dông-câng, 1428 ciáh gáu-sêu (gì-dṳ̆ng báuk-sê̤ṳ-sĕng dō̤-sṳ̆ 1227 ciáh), 1848 ciáh hó-gáu-sêu, gì-dṳ̆ng Dṳ̆ng-guók Kuŏ-hŏk-iêng Iêng-sê̤ṳ 52 ciáh, Dṳ̆ng-guók Gĕ̤ng-tiàng-iêng Iêng-sê̤ṳ 7 ciáh, Dâ̤-săng-sié-gái Kuŏ-hŏk-iêng Iêng-sê̤ṳ 14 ciáh, 973 Hâung-mŭk siū-sĭk kuŏ-hŏk-gă 14 ciáh, Diòng-gĕ̤ng Hŏk-ciā 95 ciáh. Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk gì Iêng-sê̤ṳ, 973 Hâung-mŭk siū-sĭk kuŏ-hŏk-gă, Diòng-gĕ̤ng Hŏk-ciā, Guók-gă Dê̤ṳng-diēng Hŏk-kuŏ ī-gĭk Guók-gă Dê̤ṳng-diēng Sĭk-ngiêng-sék gì só-liông dŭ sê cuòng-guók gŏ̤-hâu diē-sié dék sâ̤ gì.
Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk Dù-cṳ̆-guāng sê Ā-ciŭ dék duâi gì dâi-hŏk dù-cṳ̆-guāng, còng-cṳ̆ 629 uâng ṳ̀ cháik.
1952 nièng iêng-hiê dièu-cīng ī-hâiu, Báe̤k-dâi hâu-huòng iù Báe̤k-gĭng-chê dṳ̆ng-sĭng gì Să-tăng (沙灘) hô-gê̤ṳng buăng gáu diŏh Hāi-diêng Dṳ̆ng-guăng-chŏng gì nguòng Iĕng-gĭng Dâi-hŏk gì Iĕng-huòng (燕園). Hâu-huòng dĕ̤ng-nàng sê gáu-hŏk-kṳ̆, să̤-nàng sê sé̤ṳk-siá-kṳ̆, dṳ̆ng buô gâe̤ng báe̤k buô sê Ê-mìng-hù kṳ̆. Hâu-huòng gīng-sáik iā cóng, ô bău-guák Báuk-ngā-ták câi-nô̤i gì siŏh piĕ gióng ṳ̀ 20 sié-gé siông-buáng-iĕk gì gióng-dé̤ṳk.
Hâu-sṳ̄
Siŭ-gāiGĭng-sṳ̆-dâi-hŏk-dòng
Siŭ-gāi1898 nièng Muô-sók Biéng-huák, gĭng-guó Guŏng-sê̤ṳ Huòng-dá̤ hâ ciéu, Gĭng-sṳ̆-dâi-hŏk-dòng găk Sŏng Gă-nāi cuō-tì â cháung-lĭk, ôi-ché̤ṳ diŏh Báe̤k-gĭng Gīng-săng Dĕ̤ng-gă̤ Mā-sìng-miéu gâe̤ng Să-tăng È̤ng-làu dēng-dēng dê-huŏng. Gĭng-sṳ̆-dâi-hŏk-dòng sê Dṳ̆ng-guók dâ̤-ék sū guók-lĭk dâi-hŏk.
1900 nièng, Báik-guók Lièng-gŭng diē Báe̤k-gĭng hâiu, Gĭng-sṳ̆-dâi-hŏk-dòng ké̤ṳk pó̤-huâi, gáu 1902 nièng 12 nguŏk 17 hô̤ ciák hŭi-hók. 1862 nièng cháung-bâing gì Gĭng-sṳ̆ Dùng-ùng-guāng iā biáng diē. 1904 nièng suōng-pái dâ̤-ék piĕ 47 ciáh hŏk-sĕng chók-guók liù-hŏk.
Guók-lĭk Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk
Siŭ-gāi
1912 nièng 5 nguŏk, Gĭng-sṳ̆-dâi-hŏk-dòng gāi miàng có̤ Guók-lĭk Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk, Ngièng Hók có̤ hâu-diōng. 1917 nièng, Chái Ngùong-buòi kăi-sṳ̄ có̤ Báe̤k-dâi hâu-diōng, ĭ „Sùng sṳ̆-siōng cê̤ṳ-iù nguòng-cáik, chṳ̄ giĕng-ṳ̀ng bêng-bău cĭ ngiê“, gó chṳ̄ Báe̤k-dâi sṳ̆-siōng gāi-huóng, hŏk-sŭk huàng-ìng. Hù Sék, Dìng Dŭk-séu, Lī Dâi-ciĕu, Lū Séng dēng siŏh piĕ dê̤ṳng-iéu gì lĭk-sṳ̄ ìng-ŭk dŭ diŏh Báe̤k-dâi êng cék hĕ̤k êng gáu, Báe̤k-dâi ĭng-chṳ̄ â̤ biéng Sĭng-ùng-huá Ông-dông gì gâe̤ng gì-tă sĭng sṳ̆-siōng gì huák-nguòng-dê. Báe̤k-dâi iā sê Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-cuō-ngiê sṳ̆-siōng gì dê̤ṳng-iéu huák-nguòng-dê gâe̤ng Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng ká̤-nièng gì uăk-dông gĭ-dê. Dṳ̆ng-gê̤ṳng cháung-sṳ̄-nè̤ng Dìng Dŭk-séu, Lī Dâi-ciĕu dŭ sê Báe̤k-dâi gáu-sêu.
1937 nièng Lù-gĕu-giò Sê̤ṳ-biéng hâiu, Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk gâe̤ng Chĭng-huà Dâi-hŏk, Nàng-kăi Dâi-hŏk cà̤ chiĕng gáu Diòng-să, lièng-hăk cū-gióng Diòng-să Lìng-sì Dâi-hŏk, 1938 nièng chĕ̤ bô chiĕng gáu Kŏng-mìng, gāi miàng Guók-lĭk Să̤-nàng Lièng-hăk Dâi-hŏk.
Káung-nĭk Ciéng-cĕng giék-sók ī-hâiu, Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk ṳ̀ 1946 nièng diŏh Báe̤k-gĭng ciáng-sék hô hâu, Hù Sék có̤ hâu-diōng.
Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók sìng-lĭk cĭ-hâiu, céng-hū găk 1952 nièng dó̤i gŏ̤-dēng hŏk-hâu có̤ Iêng-hiê Dièu-cīng, Chĭng-huà Dâi-hŏk, Iĕng-gĭng Dâi-hŏk gâe̤ng Hū-ìng Dâi-hŏk gì ùng lī kuŏ biáng gáu Báe̤k-dâi, Báe̤k-dâi Gĕ̤ng-hŏk-iêng gĭ-hâi, diêng-gĭ, tū-mŭk, gióng-dé̤ṳk sé hiê biáng gáu Chĭng-huà Dâi-hŏk, huá-gĕ̤ng-hiê biáng gáu Tiĕng-cĭng Dâi-hŏk, nṳ̀ng-hŏk-iêng, ĭ-hŏk-iêng, céng-huák cuŏng-ngiĕk hĕ̤k-chiā biáng gáu gì-tă hŏk-hâu, hĕ̤k-chiā tiék chók sìng-lĭk sĭng gì hŏk-hâu. Dièu-cīng cĭ-hâiu gì Báe̤k-dâi chiĕng gáu nguòng Iĕng-gĭng Dâi-hŏk gì hâu-cī, biéng có̤ siŏh sū ī ùng-lī-kuŏ cṳ̆ng-hăk séng dâi-hŏk.
1998 nièng 5 nguŏk 4 nĭk Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk báh nièng hâu-kéng cĭ-hâiu, Báe̤k-dâi kī-dông „Cháung-gióng sié-gái ék-liù dâi-hŏk gié-huăk“. 2000 nièng 4 nguŏk 3 hô̤, Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk gâe̤ng nguòng-dā̤ gì Báe̤k-gĭng Ĭ-kuŏ Dâi-hŏk hăk-biáng, cū-gióng lāu sĭng gì Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk, Báe̤k-gĭng Ĭ-kuŏ Dâi-hŏk biéng có̤ Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk Ĭ-hŏk-buô.
Hŏk-sŭk dê-ôi
Siŭ-gāiBáe̤k-gĭng Dâi-hŏk gì hŏk-sŭk cūi-bàng tĭk-tàu sê giŭ Dṳ̆ng-guók dâi-hŏk gì cièng-liĕk. Iā sâ̤ nè̤ng dŭ giéng-gáe̤k Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk gâe̤ng Chĭng-huà Dâi-hŏk sê Dṳ̆ng-guók dâi-lṳ̆k cṳ̆ng-hăk cūi-bàng dék gèng gì lâng ciáh dâi-hŏk.
Siŏng-guăng lĭk-sṳ̄ sê̤ṳ-gióng
Siŭ-gāi.jpg)
Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk diŏh Dṳ̆ng-guók lĭk-sṳ̄ siông ô dé̤ṳng-iéu gì dê-ôi, Báe̤k-dâi hŏk-sĕng chăng-gă hĕ̤k huák-kī guó iā sâ̤ céng-sê ông-dông.
1914 nièng 5 nguŏk 4 hô̤, Báe̤k-dâi hŏk-sĕng chăng-gă lāu Ngū-sé̤ṳ Ông-dông, gĭng-dáng, 5 nguŏk 4 hô̤ ké̤ṳk diâng ùi Báe̤k-gĭng Dâi-hŏk gì hâu-kéng-nĭk. 1966 nièng 5 nguŏk 25 hô̤, Báe̤k-dâi hâu-huòng táik chók dâ̤ ék tiŏng dâi-cê-bó̤. 1989 nièng, Báe̤k-dâi hŏk-sĕng bô chăng-gă lāu Lĕ̤k-sé Ông-dông.
Hŏk-sĕng siâ-tuàng
Siŭ-gāiBáe̤k-gĭng Dâi-hŏk ô iā sâ̤ hŏk-sĕng siâ-tuàng, muōi hŏk-kĭ kŭi-hŏk sèng-hâu dŭ ô iā sâ̤ siâ-tuàng diŏh Săng-gáe̤k-dê ciĕu sĭng, nè̤ng giéu 'Báh-tuàng-dâi-ciéng'.