「Kuóh-dà̤」調整以後𣍐蜀樣其地方

{{Hō̤ gì ùng-ciŏng}}

'''Kuóh-dà̤''' {{Siăng|Kuoh-daa.ogg}} (曲蹄), iâ hô̤ lā̤ '''Kuóh-dà̤-giāng''', '''Lièng-gă Sùng-mìng''' (連家船民) hĕ̤k-ciā '''Hók-ciŭ Dáng-mìng''' (福州疍民), sê sĕng-uăk diŏh [[Mìng-gĕ̤ng]] siông gâe̤ng [[Hók-ciŭ]] hāi-gièng gì siŏh ciáh mìng-hiê, sṳ̆k [[dáng-mìng]] gì siŏh cṳ̄ng. "Kuóh-dà̤" ciā sṳ̀ sê lṳ̆k-dê gà̤-dēng gì Háng-nè̤ng dó̤i ĭ-gáuk-nè̤ng gì miĕk-chĭng.

 

 

== Kī-nguòng ==

Kuóh-dà̤ gì kī-nguòng, diŏh kuóh-dà̤ cê-gă gì diòng-siók dâi-dŏng cêu ô iā sâ̤ cṳ̄ng gōng-huák, gì dṳ̆ng ô cī gūi cṳ̄ng bī-gáu chók-miàng:

 

 

== Ùng-huá ==

Diŏh lĭk-sṳ̄ gà̤-dēng, kuóh-dà̤ ké̤ṳk lṳ̆k-dê gà̤-dēng gì Háng-nè̤ng káng mâ̤ kī, ng-niông ĭ-gáuk-nè̤ng siông-ngiâng, siŏh-sié-nè̤ng diêu diŏh sùng gà̤-dēng. Kuóh-dà̤ gĭng-cá̤ lài-nguòng ciō-iéu sê diŏh hāi-gièng hĕ̤k-ciā ò̤ lā̤ niăh ngṳ̀, hĕ̤k-ciā sāi sùng lì hâ nó̤h. Duâi-buô-hông nè̤ng chió iā bék, bô gă lā̤ sĕng-uăk iā ṳ̀ng-ê sêu gáu [[hŭng-tăi]] gì īng-hiōng. Dṳ̆ng-huà Mìng-guók sìng-lĭk ī sèng, kuóh-dà̤ duâi-buô-hông dŭ mò̤ sié-nó̤h ùng-huá. Gê̤ṳng-sāng-dōng siông-dài ī-hâiu, duâi-buô-hông gì kuóh-dà̤ siông-ngiâng diâng-gṳ̆, iā sâ̤ diòng-tūng gì hŭng-sṳ̆k gâe̤ng sĕng-uăk huŏng-sék kăi-sṳ̄ biéng mò̤, ô sék-diòng gì ngùi-hiēng.

 

Muāng-chĭng gáu Mìng-guók gì sèng-âu, kuóh-dà̤ ék-buăng sê̤ṳng kĕk [[muài-buó]] (麻布) có̤ gì ĭ-siòng-kó, niēng siàng [[làng-sáik|làng]], [[ŭ-sáik|ŭ]] hĕ̤k-ciā [[cĕ̤ng-sáik|dà-sáik]]. Hŭ-uâng gì kó iā kuăng iā duâi, ké̤ṳk nè̤ng hô̤ lā̤ „kuóh-dà̤-kó“ (曲蹄褲). Nṳ̄-gái chiū-uōng gà̤-dēng é̤ṳ tiéng siŏh cèng siŏh cáung kuăng gì ŭ-ŭ-sék biĕng-biĕng. Diŏh siông-ngiâng diâng-gṳ̆ ī-sèng, duâi-buô-hông gì kuóh-dà̤ é̤ṳ táung-siēng-kă, ng-dái mô̤. nṳ̄-gái ng-[[dièng-kă]] (纏骹), [[tàu-huók]] sĕ̤ ciĕng-ciĕng-sék, muōi-muōi kiéu tiĕng, ciā huók-hìng hô̤ lā̤ „ciĕng-lòi-guói“ (尖螺髻); lâu-mū â̤ ciŏng tàu-huók buàng kī lì, sāi siŏh cṳ̄ng iông-sék chiông [[siè]] gì, ô ngô chióh hī māng dòng gì [[căng-căng]] (簪簪) chák tàu-huók lā̤. Cuòi ké̤ṳk ô gì hŏk-ciā dóng có̤ kuóh-dà̤ sê [[Mìng-uŏk]] nè̤ng hâiu-dâi gì céng-gé̤ṳ, ĭng-ôi Mìng-uŏk nè̤ng cĭng mì-séng lâu-siè.

=== Diêu ===

Gô-dā̤ duâi-buô-hông gì Kuóh-dà̤ siŏh-sié-nè̤ng dŭ sê diêu diŏh sùng lā̤. „Lièng-gă-sùng“ (連家船) ciā miàng-cê sê dó̤i kuóh-dà̤ bī-gáu dṳ̆ng-séng (中性) gì chĭng-hŭ, ciā sṳ̀ iâ dó̤i kuóh-dà̤ mò̤ sié-nó̤h káng mâ kī gì é-sé̤ṳ. Mìng-gĕ̤ng gà̤-dēng gì lièng-gă-sùng ék-buăng ô 5 gáu 6 [[mī]] hī māng dòng, ô 3 mī hī māng kuăng. Tàu-muōi ciĕng-ciĕng-sék kiéu tiĕng, dâi-dŏng bô bàng bô kuák, gó ô kĕk dé̤ṳk-bùng có̤ gì sùng-dū. Siŏh gá ciŏng-uâng gì sùng sê kuóh-dà̤ gĕ̤ng-cáuk gâe̤ng sĕng-uăk gì dê-huŏng, páh-ngṳ̀ diŏh sùng-tàu gì gák-bēng sùng-dū cêu sê chió gâe̤ng chŏng-kó, sùng-muōi sê [[cháik-sū]]. Kuóh-dà̤ ék-buăng kĕk siŏh cṳ̄ng cŭ-cŭ-sék dé̤ṳk-dè̤ng téng kó-kă-biĕng â-dā̤ tū diē kó̤ ciék [[niêu]] bà̤ chók lì, ô gì kuóh-dà̤ gó â̤ diŏh sùng-muōi iōng [[giĕ]] gâe̤ng [[ák]] cī siŏh lôi gì [[tàu-săng]]. Bī-gáu cā sèng-âu siông-ngiâng diâng-gṳ̆ gì kuóh-dà̤ â̤ diŏh gĕ̤ng-gièng hĕ̤k-ciā tăng-tù (灘塗) lā̤ kī chió. Ĭ-gáuk-nè̤ng sĕng diŏh dê-dău lā̤ páh kĕk chà có̤ gì dōng, gái ciŏng nguòng-lài cê-gă gì sùng ĕng diŏh gà̤-dēng dóng chió lì sāi, hĕ̤k-ciā ng-kĕk sùng lì có̤, găk dōng gà̤-dēng puō chà-bēng lì kī chió. Hŭ-uâng gì chió iā nâung, ké̤ṳk nè̤ng hô̤ lā̤ „sé-kă-làu“ (四骹樓) hĕ̤k-ciā „tì-kă-bùng“ (提骹房).

 

=== È̤ng băh duâi dâi ===

Áng diòng-tūng gì hŭng-sṳ̆k, kuóh-dà̤ gì giék-huŏng ék-buăng iù bâ-nā̤ có̤ ciō, iâ ô gó̤ nè̤ng có̤ muòi gì. Ék-buăng tiàng-sê̤ṳ sê sáe̤ng lā̤, có̤ chók-dông (做出動), chiăng nā̤ (請奶, chiăng [[Lìng-cūi-nā̤]]) gâe̤ng guó guăng (過關). Cṳ̆-niòng-giāng 18 huói chók-gá, giék-huŏng ī-hâiu kó̤ dòng-buŏ chió lā̤ diêu, hī siŏh buŏ ô tiè-gá (啼嫁), má-gá (罵嫁) gì hŭng-sṳ̆k. gĕ̤ng-muói-giāng â̤ gá siông ngiâng, kuóh-dà̤-giāng mò̤ tō̤ lṳ̆k-dê gì nṳ̄-gái có̤ lâu-mā. Giék-huŏng hī siŏh nĭk, cūi méng gì sùng nâ sê káng-giéng kó̤ ciék [[sĭng-bô]] gì sùng, mò̤ guāng â̤ nêng-sék mâ̤, dŭ â̤ sāi giàng guó kó̤ tō̤ [[mī-ciū]] lì chiók. Mī-ciū sê nṳ̄-huŏng buòi-gá gì nó̤h, hô̤ lā̤ „sĭng-bô-niêu“ (新婦尿). Gĕ̤ng-muói-giāng diŏh [[dòng-buŏ]] sī lō̤ ī-hâiu ék-buăng â̤ gái gá siŏh ciáh, giék-huŏng ī-sèng nâ sê ô gâe̤ng bék-ciáh nàng-gái [[séng-gău|sá]], biék-nè̤ng iâ mâ̤ kó̤ gōng ĭ, cuòi dŭ mò̤ Háng-nè̤ng hī māng gōng-gé̤ṳ. Chió bó gì nàng-gái gó â̤ kó̤ tō̤ [[sá̤-bò̤]].

 

 

== Dó̤i kuóh-dà̤ gì gì-sê ==

Téng Sóng-dièu kăi-sṳ̄, kuóh-dà̤ ké̤ṳk lṳ̆k-dê gà̤-dēng gì Háng-nè̤ng dóng có̤ „ciéng-mìng“ (賤民) káng mâ̤ kī. Gô-dā̤ ô siŏh cṳ̄ng gōng-huák, Hók-ciŭ gì nàng-gái nâ mò̤ cièng tō̤ lâu-mā, ng-sê tō̤ gĕ̤ng-muói-giāng, cêu sê kó̤ tō̤ [[lâng-gá-siăng]] (兩個聲, cī ngôi-dê lì gì nè̤ng). Kuóh-dà̤ gì sĕng-sāng gâe̤ng sĕng-uăk dŭ sêu gáu iā duâi gì hâing-cié, mâ̤ sāi siông ngiâng diâng-gṳ̆, mâ̤ sāi sê̤ṳng [[sĭ-dièu]] (絲綢) gì ĭ-siòng, mâ̤ sāi gâe̤ng Háng-nè̤ng giék-huŏng, siông áng mâ̤ sāi ciă [[sāng]] gâe̤ng sê̤ṳng [[à̤]], ô hō̤ dâi mâ̤ sāi diŏng-dĕng-giék-chăi (張燈結綵), giàng diô dŏng diŏh uăng iĕu dă̤ tàu ièng biĕng-dău giàng, mâ̤ sāi sê̤ṳng Háng-nè̤ng gì ĭ-siòng, kó-guāng siŏh mĕng gèng siŏh mĕng dă̤. Nṳ̄-gái sĕ̤ buáng-biĕng-guói (半爿髻), mâ̤ sāi ŏ̤k Háng-nè̤ng nṳ̄-gái hŭ-uâng sĕ̤. Ô gì dê-huŏng gó géng-cī kuóh-dà̤ siông ngiâng lì, dŏng-dê ô „Kuóh-dà̤ nĕ̤ng siông ngiâng, siông ngiâng páh sī mò̤ buòi miâng“ (曲蹄莫上岸, 上岸拍死無賠命) gì gōng-huák. Siông ngiâng diâng-gṳ̆ gì kuóh-dà̤ iâ mâ̤ sāi kī kĕk uă có̤ dīng gì chió, ŏ̤k Háng-nè̤ng kī ô [[huōi-chiòng|huōi-chiòng-bău]] gì chió gâing-gâing sê mâ̤ sāi gì. Ô gì chió bó gì kuóh-dà̤ kĕk iā sâ̤ cièng kó̤ uōi-lô (賄賂) siŏh sáng gì Háng-nè̤ng, kĕk Háng-nè̤ng gì mìng-gék kó̤ tĕ̤k-cṳ̆ kō̤-cṳ̆.

̍