「Cê̤ṳ-iù」調整以後𣍐蜀樣其地方

'''Cê̤ṳ-iù''' (自由), gāng-dăng gōng, cêu sê nè̤ng kó̤ siōng, kó̤ gōng, hĕ̤k-ciā kó̤ có̤ siŏh giông dâi-gié gì giók-é. Cê̤ṳ-iù sê nè̤ng dék gĭ-buōng gì guòng-lê, bĕk-nè̤ng mâ̤-sāi chák iâ mâ̤-sāi dŏk kó̤.

 

Ĭ gì é-sé̤ṳ sê mâ̤ nguông hŭk-cṳ̀ng bĕk-nè̤ng. Ciā hìng-sék gì cê̤ṳ-iù gióng-lĭk diŏh dó̤i gó̤-ìng (hĕ̤k gùng-tā̤) ī-gĭk dó̤i ĭ gì kuàng-gīng gì huāng-káung gà̤-dēng: nguāi nâ ké̤ṳk guăng diē găng-lò̤, găk nguāi gì guòng-lĭk gâe̤ng kuàng-gīng diē-lié nguāi sê cê̤ṳ-iù gì, bók-guó nguāi mò̤ cê̤ṳ-iù pēu-nêng sê̤ṳ-sĭk. Cê̤ṳ-iòng huák-cáik iâ buŏh-sók ciā cê̤ṳ-iù: hùng-nó̤h nè̤ng dŭ mò̤ cê̤ṳ-iù buŏi (chŭi-iòng nàng-gă â̤-sāi hĕ̤k-ciā mâ̤-sāi ché). Ī-suói-ā Báik-lìng (''Isaiah Berlin'') nêng-ùi cī cṳ̄ng cê̤ṳ-iù sê "siĕu-gék cê̤ṳ-iù" (''negative freedom''): mò̤ siéh-nó̤h nó̤h làng lā̤ nguāi hèng-dông (dĕk-biék sê ké̤ṳk bĕk-nè̤ng). Ĭ gó kṳ̆-biék chók "cék-gék cê̤ṳ-iù" (''positive freedom''), sê bī nguāi có̤ sōng-sĕk kó̤ hèng-dông gì cê̤ṳ-iù.

 

"Cê̤ṳ-iù" ciā kēu-hô̤ sèu-sèu ké̤ṳk dò̤ lì diêu-huáng ìng-mìng [[gáik-mêng]], [[có̤-huāng]]. Pī-ṳ̀-gōng [[Séng-gĭng]] [[Chók Ăi-gĭk Gé]] diē-lié gì [[Mò̤-să̤]] liāng-dô̤ ĭ gì ìng-mìng liê-kŭi [[Gū Ăi-gĭk|Ăi-gĭk]], dáik diŏh cê̤ṳ-iù. Găk [[Mā-dĭng Lô-dáik Gĭng]] chók-miàng gì iēng-gōng ''Nguāi ô siŏh bĭk Máe̤ng'' diē-lié, ĭ īng-ê̤ṳng lāu [[Mī-guók]] ŭ-nù gì lìng-hùng-gŏ̤: "''Gáu muōi cê̤ṳ-iù lāu! Gáu muōi cê̤ṳ-iù lāu! Gāng-siâ ciòng-nè̤ng gì Siông-dá̤ nàng-gă gáu muōi cê̤ṳ-iù lāu!''"

 

Cê̤ṳ-iù iâ biēu-sê nô̤i-sĭng cê̤ṳ-dê (''inner autonomy''), hĕ̤k-ciā kóng-cié cê-gă gì nô̤i-buô sié-huóng. Cuòi bău-guák â-dā̤ gūi bĭk kō̤-nèng gì dê̤ṳng-iéu-séng:

* Áng-ciéu lī-séng hèng-dông gì nèng-lĭk;

20 sié-gī ô cĭng sâ̤ céng-dê ông-dông-ciā ciĕ-tì cī cṳ̄ng hìng-sék gì cê̤ṳ-iù, pī-ṳ̀-gōng [[Nà̤-lò̤-sŏng Mâng-dáik-lá]] (''Nelson Mandela''), [[Séng-hṳ̀ng Găng-dê]] (''Mahatma Gandhi''), [[Là̤-háik Uā-là̤-să]] (''Lech Wałęsa'') gâe̤ng [[Uă-cṳ̀-lá-hŭ Hăk-mì-ī]] (''Václav Havel''), dēng-dēng.

 

[[Céng-dê]] huâng-ùi nô̤i gì cê̤ṳ-iù sê bī biēu-dăk gó̤-ìng é-cé gì nèng-lĭk hĕ̤k giók-é. Céng-dê cê̤ṳ-iù bău-guák cĭng sâ̤ cṳ̄ng-lôi, bī-lâung gáu-ṳ̆k cê̤ṳ-iù, cŭng-gáu cê̤ṳ-iù, ngiòng-lâung cê̤ṳ-iù, chók-bēng cê̤ṳ-iù, cĭk-huôi cê̤ṳ-iù, iè-dông cê̤ṳ-iù (hĕ̤k lṳ̄-hèng cê̤ṳ-iù), dēng-dēng.

 

[[be:Свабода]]

[[be-x-old:Свабода]]

[[bm:Hɔrɔnya]]

[[bo:རང་དབང་།]]