「Bàng-uâ-cê」調整以後𣍐蜀樣其地方
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
無編輯摘要 |
||
Dâ̤ 1 hòng:
{{twinLAT|平話字}}
[[File:Foochow prayer.jpg|thumb|right|300px|sāi Bàng-uâ-cê siā gì [[Gĭ-dók-gáu]] gì-dō̤-ùng]]
'''Bàng-uâ-cê'''(平話字) sê ciŏng-muòng dò̤ lā̤ siā [[Hók-ciŭ-uâ]] gì siŏh-cṳ̄ng [[Lò̤-mā cê]]. Ĭ dŭ-liāng ô 17 bĭh [[cê-mō̤]], hók-hăk cê-mō̤(複合字母) gâe̤ng dĕk-sṳ̀ cê-mō̤(特殊字母) nâ gă diē kó̤ ô 23 bĭh. Bàng-uâ-cê lêng-nguôi gó ô 5 bĭh hù-hô̤ dò̤ lā̤ biĕu-cé̤ṳ [[sĭng-diêu]](聲調), 1 bĭh lièng-cê hù-hô̤(連字符號) dò̤ lā̤ lièng-giék ĭng-ciék.
==Miàng-cê==
第14行 ⟶ 第13行：
[[Ă-piéng Ciéng-cĕng]](鴉片戰爭) ĭ-hâiu, téng [[Ĕu-ciŭ]] gâe̤ng [[Mī-guók]] lì gì [[Gĭ-dók-gáu]] [[diòng-gáu-sê̤ṳ]] ôi lāu gó hō̤ gì hióng Dṳ̆ng-guók-nè̤ng diòng-gáu(傳教), cêu kó̤ ŏ̤h Dṳ̆ng-guók gì ngṳ̄-ngiòng. Ĭ-gáuk-nè̤ng găh ŏ̤h sèng-hâiu, áng cê̤ṳ-gă gì lī-gāi, sāi Lò̤-mā-cê gé giâ lì ŏ̤h gì nô̤i-ṳ̀ng(內容). Cĭ-hâiu bô ô nè̤ng kó̤ cīng-lī(整理) cī bĭh Lò̤-mā-cê, tūng-ék cê-mō̤ gì siā-huák. Pĭng-siā Dṳ̆ng-guók dê-huŏng ngṳ̄-ngiòng gì gáuk cṳ̄ng Lò̤-mā-cê cêu cūng-kuāng ông-sié(問世) kó̤ lāu.
Téng hiêng-iū gì cài-lâiu diē-sié nàng-gă huák-hiêng, dék cā sāi Lò̤-mā-cê lì gé Hók-ciŭ-uâ gì nè̤ng sê [[Ià-lū Dâi-hŏk]](Yale University) gì gáu-sêu [[Huài-dáik]] (懷德, M. C. White). Ĭ dŏng-sì sê siā siŏh cṳ̄ng hô̤ lā̤ „Ŭi-liàng Cìng-sṳ̆ ĭng-biĕu“(''System of Sir William Jones'') gì gé-ĭng hiê-tūng lì gé Hók-ciŭ-uâ.
Cī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng gâe̤ng gĭng-dáng Bàng-uâ-cê dék duâi gì chă-biék găh dĕk-sṳ̀ cê-mō̤ „a̤“, „e̤“, „o̤“, gâe̤ng „ṳ“ gì biēu-gé gà̤-dēng, hī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng sāi „á“ lì biĕu sê „a̤“, „ó“ lì biĕu sê „o̤“, „ë“ lì biēu-sê „e̤“, „ü“ lì biĕu-sê „ṳ“. Hiā sì-hâiu mò̤ nèng â̤ siā sĭng-diêu hù-hô̤, ĭng-ôi biĕu sĭng-diêu hù-hô̤ gì ôi-dé dŭ gâe̤ng dĕk-sṳ̀ cê-mō̤ gì dĕk-sṳ̀ hù-hô̤ iēng kó̤ lāu. Bók-guó cī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng â̤ dé̤ṳng káng có̤ Bàng-uâ-cê gì cù-hìng(雛形).
Gáu-muōi-lāu, Mī-guók gì diòng-gáu-sê̤ṳ [[Măh Lé-huò]] (麥利和, R. S. Maclay), [[Mò̤-gă-lĭk]] (摩嘉立, C. C. Baldwin) gâe̤ng [[Ĭng-guók]] nguôi-gău-guăng E. H. Parker gáuk-nè̤ng dŭ dó̤i ĭ có̤ chók gāi-céng(改進). Gì-dṳ̆ng ô siŏh ciáh miàng-cê hô̤ [[Sṳ̄-lŏk-báh]] (史犖伯, R. W. Stewart) gì [[Ái-ī-làng]] nè̤ng, ciŏng dĕk-sṳ̀ cê-mō̤ gà̤-dēng gì lâng bĭh dók-dók dŭ dò̤ uâng lâi, buăng gáu cê-mō̤ â̤-dā̤ kó̤. Cūng-kuāng cê-mō̤ gà̤-dēng cêu tĕ̤ng chók ôi-dó̤i â̤ sāi biĕu sĭng-diêu hù-hô̤ kó̤ lāu. Ĭ-gáuk-nè̤ng bô siék-gié chók 5 bĭh hù-hô̤, lì biĕu Hók-ciŭ-uâ gì 7 bĭh sĭng-diêu.
Siŭ-gāi ī-hâiu gì cī cṳ̄ng pĭng-ĭng ùng-cê iâ cêu-sê hiêng-câi gì Bàng-uâ-cê. Diòng-gáu-sê̤ṳ gáuk-nè̤ng sāi Bàng-uâ-cê lì chók-bēng gáuk-cṳ̄ng-gáuk-iông cŭng-gáu cṳ̆. 1905 nièng, kĕk bàng-uâ-cê siā gì Hók-ciŭ uâ [[Sĭng-iók Séng-gĭng]] «NGUĀI GÉU-CIŌ IÀ-SŬ GĬ-DÓK GÌ SĬNG-IÓK CṲ̆» chók
Bók-guó hiā-sèng-hâiu
==Bàng-uâ-cê gì cê-mō̤ gâe̤ng hù-hô̤==
第160行 ⟶ 第159行：
==Bàng-uâ-cê gâe̤ng Háng-cê gì Siŏng-ciăng==
Kĕk Bàng-uâ-cê siā Hók-ciŭ-uâ gì huŏng-huák hô̤ lā̤ „Hók-ciŭ-uâ Lò̤-mā-huá“(福州話羅馬化) hĕ̤k-ciā „Hók-ciu-uâ Pĭng-ĭng-huá“(福州話拼音化). Găh céng-hū gì īng-hiōng giâ, huāng dó̤i Hók-ciŭ-uâ kĕk Bàng-uâ-cê siā gì nè̤ng mâ̤ ciēu, ĭ-gáuk-nè̤ng giéng-gáe̤k Hók-ciŭ-uâ diŏh kĕk [[Háng-cê]] siā.
===Háng-cê puái gì
Háng-cê puái téng ùng-huá gâe̤ng mìng-cŭk diòng-sìng(民族傳承) gà̤-dēng lì káng cī bĭh ông-dà̤. Ĭ-gáuk-nè̤ng gì guăng-diēng sê:
#Hók-ciŭ-uâ sê Háng-nè̤ng gì ngṳ̄-ngiòng, gó-chṳ̄ diŏh sāi Háng-cê lì siā.
#Hók-ciŭ-uâ găh lĭk-sṳ̄ gà̤-dēng dŭ sê kĕk Háng-cê lì siā gì, ŏ̤h ông-cṳ̆ «[[Chék Lìng Báik-ĭng]]» gâe̤ng siēu-sióh «[[Mìng-dŭ Biék Gé]]».
#Hók-ciŭ-uâ nâ kĕk Háng-cê siā gì uâ, mâ̤ hiēu Hók-ciŭ-uâ gì nè̤ng iâ â̤ dé̤ṳng téng Háng-cê dài-dŏng chăi chók é-sé̤ṳ.
#Hók-ciŭ-uâ gó ô cĭng-sâ̤ Gū-dâi Háng-ngṳ̄(古代漢語) gì sṳ̀, chiông „底(diē)“, „起動(kī-dâe̤ng)“, „晏(áng)“ dŭ sê cêng gŏ̤ Gū-dâi Háng-ngṳ̄ hĕ̤k-ciā [[ùng-ngiòng]](文言) diē-sié gì gōng-huák. Cuòi sê Hók-ciŭ-uâ gì iŭ-diēng. Nâ sê kĕk Bàng-uâ-cê lì siā gì uâ, cī bĭh iŭ-diēng cêu mò̤ kó̤ lāu.
===Bàng-uâ-cê puái gì
Bàng-uâ-cê puái téng ngṳ̄-ngiòng sĭk-ê̤ṳng(語言實用) gì huŏng-miêng lì kō̤-lê̤ṳ cī bĭh ông-dà̤, giéng-gáe̤k Bàng-uâ-cê â̤ dé̤ṳng dáung Hók-ciŭ-uâ gì ciō-tā̤ sṳ̆-siā ùng-cê dò̤ lā̤ dâi-tá̤(代替) Háng-cê.
第194行 ⟶ 第193行：
==Bàng-uâ-cê ùng-hók==
Bàng-uâ-cê gì ùng-hók gĭ-buōng dŭ sê gâe̤ng cŭng-gáu ô găng-guó gì. 1908 nièng chók-bēng gì «SÉNG GĬNG SĬNG GÔ IÓK CIÒNG CṲ̆» sê Bàng-uâ-cê ùng-hók gì dâi-biēu. Cī buô ciòng-cṳ̄ ciŏng gōng buô «[[Séng-gĭng]]» sāi Hók-ciŭ buōng-dê-uâ huăng-ĭk chók lì, cê̤ṳ-iòng-gōng ô gì ê̤ṳng-sṳ̀(用詞) piĕng ùng-ngiòng-ùng(文言文), dáng-sê uòng-ciòng gì gá-sĭk chiĕu guó diē-sié gì chó̤-ngô.
==Gái-káng==
| |||