「Bàng-uâ-cê」調整以後𣍐蜀樣其地方
刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要 |
無編輯摘要 |
||
Dâ̤ 2 hòng:
{{Wiki-huá}}
[[File:Foochow prayer.jpg|thumb|right|300px|sāi Bàng-uâ-cê siā gì [[Gĭ-dók-gáu]] gì-dō̤-ùng]]
'''Bàng-uâ-cê'''(平話字) sê ciŏng-muòng dò̤ lā̤ siā [[Hók-ciŭ-uâ]] gì siŏh-cṳ̄ng [[Lò̤-mā cê]]. Ĭ dŭ-liāng ô 17
==Miàng-cê==
Gì-sĭk gáu hiêng-kái-sì, gó mâ̤ hiēu Hók-ciŭ-uâ gì cī tó̤ Lò̤-mā-cê dó̤-dā̤ hô̤ lā̤ sié-nó̤h miàng-cê. [[Dṳ̆ng-guók]] hók-sŭk-gái dŭ sê gó̤ ĭ „Gáu-huôi Lò̤-mā-cê“(教會羅馬字), ĭng-ôi ĭ gĭ-buōng dŭ sê diŏh gáu-huôi diē-sié sāi gì.
Bàng-uâ-cê cī ciáh miàng-cê sê ngiĕk-ṳ̀ ngiēng-géu Hók-ciŭ-uâ gì lâng ciáh hâiu-săng-giāng găh 2005 nièng tiĕng-iĕk gì sèng-hâiu kī gĭ. Cuòi sê ĭ-gáuk-nè̤ng ŏ̤h [[
==Lĭk-sṳ̄==
Hiêng-câi nè̤ng gó muôi tō̤ cà̤ ô-guăng Bàng-uâ-cê cháung-cáuk(創作) gì gê̤ṳ-tā̤ cài-lâiu, nàng-gă nâ dé̤ṳng téng lìng-sĭng(零星) gì cài-lâiu gà̤-dēng dáik gáu nék-giāng cháung-cáuk
[[Ă-piéng Ciéng-cĕng]](鴉片戰爭) ĭ-hâiu, téng [[Ĕu-ciŭ]] gâe̤ng [[Mī-guók]] lì gì [[Gĭ-dók-gáu]] [[diòng-gáu-sê̤ṳ]] ôi lāu gó hō̤ gì hióng Dṳ̆ng-guók-nè̤ng diòng-gáu(傳教), cêu kó̤ ŏ̤h Dṳ̆ng-guók gì ngṳ̄-ngiòng. Ĭ-gáuk-nè̤ng găh ŏ̤h sèng-hâiu, áng cê̤ṳ-gă gì lī-gāi, sāi Lò̤-mā-cê gé giâ lì ŏ̤h gì nô̤i-ṳ̀ng(內容). Cĭ-hâiu bô ô nè̤ng kó̤ cīng-lī(整理) cī
Cī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng gâe̤ng gĭng-dáng Bàng-uâ-cê dék duâi gì
▲Áng cài-lâiu gé cái, dék cā siā Lò̤-mā-cê gé-liŏh Hók-ciŭ-uâ gì nè̤ng sê Ià-lū (Yale) dâi-hŏk gì gáu-sêu [[Huài-dáik]] (M. C. White). I dŏng-sì sê siā siŏh cṳ̄ng hāu lă̤ „Ŭi-liàng Cìng-sṳ̆ ĭng-biĕu“ gì gé-ĭng hiê-tūng lì gé Hók-ciŭ uâ.
▲Cī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng gâe̤ng gĭng-dáng Bàng-uâ-cê dék duâi gì chiă biék găh dek-sṳ̀ cê-mō̤ „a̤“, „e̤“, „o̤“, gâe̤ng gì „ṳ“ gì biēu dăh gà̤-dēng, hī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng sāi „á“ biĕu sê „a̤“, „ó“ biĕu sê „o̤“, „ë“ biēu sê „e̤“, „ü“ biĕu sê „ṳ“. Hiā sì-hâiu mò̤ nèng-ài siā sĭng-diêu hù-hô̤, ĭng ôi biĕu sĭng-diêu hù-hô̤ gì ôi-dé dŭ gâe̤ng dĕk-sṳ̀ cê-mū gì dĕk-sṳ̀ hù-hô̤ iéng gŏ̤ lāu. Ng guó cī tó̤ gé-ĭng hiê-tūng â̤ tĕ̤ng káng có̤ bàng-uâ-cê gì siĕng-tā̤.
Siŭ-gāi
▲Iòng-hâiu, téng Mī-guók lì gì diòng-gáu-sê̤ṳ Máh-lài (R. S. Maclay), C. C. Baldwin gâe̤ng Ĭng-guók nguôi-gău-guăng E. H. Parker iâ sāi cī tó̤ hiê-tūng pĭng-siā Hók-ciŭ-uâ, ng-guó i-cà̤ ng sê nâ kó̤ sāi, iâ ô kó̤ siŭ-gāi ĭ. Ĭ-cà̤ dék ô é-ngiê gì siŭ-gāi cêu sê ciŏng dĕk-sṳ̀ cê-mō̤ gà̤-dēng gì dĕk-sṳ̀ hù-hô dŭ uâng có̤ lâng bĭh dók-dók, bêng buăng gáu cê-mō̤ â̤-dā̤ kó̤. Cūng-kuāng, cê-mō̤ gà̤-dēng cêu tĕ̤ng chók ôi-dó̤i â̤ sāi biĕu sĭng-diêu hù-hô̤ lāu. Ĭ-cà̤ cêu siék gié chók 5 bĭh hù-hô̤ lì biĕu Hók-ciŭ uâ gì 7 bĭh sĭng-diêu.
▲Siŭ-gāi guó gì cê ciáng sék siàng có̤ Hók-ciŭ uâ gì pĭng-ĭng ùng-cê, iâ cêu-sê bàng-uâ-cê. Diòng-gáu-sê̤ṳ gáuk-nè̤ng siā bàng-uâ-cê chók bēng gáuk-iông cŭng-gáu cṳ̆. 1905 nièng, kĕk bàng-uâ-cê siā gì Hók-ciŭ uâ Sĭng-iók Séng-gĭng «NGUĀI GÉU-CIŌ IÀ-SŬ GĬ-DÓK GÌ SĬNG-IÓK CṲ̆» chók bēng. 1908 nièng, hăk biĕng gì sĭng- gô-iók Séng-gĭng «SÉNG GĬNG SĬNG GÔ IÓK CIÒNG CṲ̆» chók bēng.
Bók-guó hiā-sèng-hâiu bàng-uâ-cê nâ găh Gĭ-dók gáu gáu-huôi diē-sié sāi, gáu-huôi ngiê-dāu gì nè̤ng gĭ-buōng dŭ mâ̤ hiēu sāi. 1911 nièng [[Dṳ̆ng-huà Mìng-guók]] sìng-lĭk ī-hâiu, céng-hū huák-dông „Guók-ngṳ̄ ông-dông(國語運動)“, cié-dêng [[cé̤ṳ-ĭng cê-mō̤]](注音字母), géng-cī gié-sṳ̆k sāi diòng-gáu-sê̤ṳ huák-mìng gì gáuk-cṳ̄ng pĭng-ĭng ùng-cê. Gĭng-guó céng-hū siŏh báik nièng gì ák-cié(壓制), sāi Bàng-uâ-cê gì nè̤ng muōng biéng muōng ciēu, gáu hiêng-câi gĭ-buōng mò̤ nè̤ng káng â̤ huôi-é kó̤ lāu.
==Bàng-uâ-cê Cê-mō̤ gâe̤ng Hù-hô̤==
| |||