「Uòng Sīng-dĭ」調整以後𣍐蜀樣其地方

刪去的內容 新增的內容
無編輯摘要
無編輯摘要
Dâ̤ 1 hòng:
[[File:Uong Sing-di.JPG|thumb|right|200px|[[Hók-ciŭ]] [[Mìng-uòng-sṳ̀]] gì Uòng Sīng-dĭ chióng]]
'''Uòng Sīng-dĭ'''(王審知, 862 n. - 925 n.) cê '''Séng-tŭng'''(信通), sê [[Ngū-dâi-sék-guók]](五代十國) gì sèng-hâiu [[Mìng-guók]](閩國) gì kŭikăi-guók [[huòng-dá̤]](開國皇帝).
 
Gŏng-gé̤ṳ «[[Sék-guók Chŭng-chiŭ]]»(十國春秋) gì gōng-huák, Uòng Sīng-dĭ sê Lòng-ià Uòng-sê (琅琊王氏) siŏh cŭk gì nè̤ng, cū-cŭng(祖宗) sê [[Cìng-dièu]] gì ciŏng-gŭng [[Uòng Cēng]](王翦). Ĭ găh Guŏng-ciŭ Gó-sṳ̄ (光州固始, gĭng-dáng [[Ò̤-nàng|Ò̤-nàng-sēng]] [[Gó-sṳ̄-gâing]]) chók-sĕng, gà̤-lēng ô lâng ciáh hiăng-diê-gŏ̤, hô̤ lā̤ [[Uòng Dièu]](王潮) gâe̤ng [[Uòng Sīng-giĕ]](王審邽). Uòng Dièu sê [[Dòng-dièu]] Gó-sṳ̄-gâing diònggì diōng-sṳ̄(長史). 881 nièng, [[Uòng Sê̤ṳ]](王緒) cô̤-huāng(造反) páh diēdiĕk Guŏng-ciŭ, ciŏng săng ciáh hiăng-diê niéh kó̤. Uòng Sê̤ṳ iā káng-dâe̤ng(看重) ĭ săng ciáh, niông ĭ-gáuk-nè̤ng có̤ ciŏng-gŭng(將軍). 885 nièng, săng ciáh hiăng-diê gṳ̆ng Uòng Sê̤ṳ páh gáu [[Hók-gióng]], buô-dôi liòng-sĭk mò̤ gáu, Uòng Sê̤ṳ mò̤ niông ciŏng-gŭng gâe̤ng bĭng-giāng dái gă-sṳ̆k, gáuk-nè̤ng dŭ iā sêu-ké. Uòng Dièu cêu gâe̤ng gì-tă gūi ciáh ciŏng-gŭng hăk-mèu(合謀), tài-sī Uòng Sê̤ṳ, cê̤ṳ-gă có̤ [[nguòng-só̤i]](元帥). Dâ̤ nê nièng páh hâ [[Cuòng-ciŭ]], [[Hók-gióng]] [[guăng-chák-sṳ̄]] (觀察使) [[Dìng Ngàng]](陳巖) êng-mêng(任命) Uòng Dièu có̤ Cuòng-ciŭ [[chié-sṳ̄]](刺史).
 
891 nièng, Dìng Ngàng bâng iā hēng, puái-nè̤ng gó̤ Uòng Dièu lì [[Hók-ciŭ]], buóh siōng ké̤ṳk ĭ gŭng-guòng(軍權). Nè̤ng gū-muôi gáu Dìng Ngàng cêu sī ko̤. Dìng Ngàng gì chĭng-gă-gêu Huōng Hŭi(范暉), găh Hók-ciŭ cê̤ṳ-chĭng(自稱) [[làu-hâiu]](留後), mò̤ niông ĭ lì. Uòng Dièu puái Uòng Sīng-dĭ gâe̤ng [[Uòng Ngiêng-hók]](王彥復) páh Hók-ciŭ, có̤i-cṳ̆ng găh 893 nièng tūng-ék Hók-gióng. Uòng Dièu có̤ Hók-gióng guăng-chák-sṳ̄, Uòng Sīng-dĭ có̤ Hók-gióng hó-guăng-chák-sṳ̄(副觀察使).
 
898 nièng, Uòng Dièu bâng iā hēng, cê̤ṳ-iòng-gōng Uòng Dièu ô sé ciáh giāng, Uòng Dièu giéng-gáe̤k giāng-diê dŭ mò̤ Uòng Sīng-dĭ buōng-sê̤ṳ, có̤i-muōi cêu niông Uòng Sīng-dĭ giék-băng(接班). Dòng-ciĕu-cŭng hŭng Uòng Sīng-dĭ có̤ „Hók-gióng guăng-chák-sṳ̄(福建觀察使), Ŭi-ū-gŭng cáik-dô-sṳ̄(威武軍節度使), Lòng-ià-uòng(琅琊王)“.
 
909 nièng, [[Hâiu-liòng-tái-cū]](後梁太祖) hŭng Uòng Sīng-dĭ có̤ „Mìng-uòng(閩王)“. Uòng Sīng-dĭ chiáng-sék kŭi-guók(開國), diâng dŭ-siàng(都城) găh Diòng̤Diòng-lŏk(長樂, sê diŏh gĭng-dáng gì [[Hók-ciŭ]], ng-sê Diòng̤Diòng-lŏk-chê). Uòng Sīng-dĭ câi-ôi(在位) gì sèng-hâiu, gâe̤ng biĕng-dău guók-gă guăng-hiê có̤ iā huò, cêng-lĭk-liông gì biê-miēng ciéng-cĕng. Găh [[gĭng-cá̤]] huŏng-miêng, kŭi-siĕu cáik-giêng, gēng-kĭng hô-suói(賦稅) gâe̤ng lò̤-ĭk(勞役), gū-lâ̤ tŭng-siŏng(通商), bô kī iā sâ̤ [[hŏk-hâu]] gá nè̤ng tĕ̤k-cṳ̆, dó̤i Hók-gióng (dĕk-biék sê Hók-ciŭ) góng-hióng iā duâi.
 
Uòng Sīng-dĭ găh 925 nièng bâng-sī, iù diōng-cṳ̄(長子) [[Uòng Iòng-hâng]](王延翰) giék-băng(接班). [[Miêu-hô̤]](廟號) hô̤ lā̤ '''Mìng-tái-cū'''(閩太祖), [[ié-hô̤]](諡號) hô̤ lā̤ '''Ciĕu-ū-háu huòng-dá̤''' (昭武孝皇帝). Ĭ gì muó hô̤ lā̤ Sŏng-lìng(宣陵), găh hiêng-câi Hók-ciŭ [[Céng-ăng|Céng-ăng-kṳ̆]] Sĭng-dáing(新店) gì Dáu-dīng-chŏng(斗頂村).
Dâ̤ 14 hòng:
Ĭ gì giāng-diê ciòng bâi-giāng, huŏng-ìng-ù-dô̤(荒淫無道), cê̤ṳ-siŏng-càng-sák(自相殘殺), có̤i-muōi Mìng-guók găh 945 nièng ké̤ṳk [[Nàng-dòng]](南唐) miĕk lâi.
 
Uòng Sīng-dĭ dó̤i Hók-ciŭ gì huák-diēng góng-hióng iā duâi, Hók-ciŭ-nè̤ng dó̤i ĭ dŏng sìng lì buái, gó̤ ĭ „'''Kŭi-Kăi Mìng Séng-uòng'''(開閩聖王)“. Hók-ciŭ ô iā sâ̤ Uòng Sīng-dĭ gì miêu, có̤i chók-miàng gì sê [[Gū-làu|Gū-làu-kṳ̆]] gì „Dṳ̆ng-hé Mìng-uòng-sṳ̀(忠懿閩王祠)“. Iā sâ̤ Hók-gióng sáng Uòng gì nè̤ng nêng Uòng Sīng-dĭ có̤ cê̤ṳ-gă gì cū-cŭng(祖宗).
 
==Gă-cŭk==
Dâ̤ 27 hòng:
 
*chiék:
**[[Uòng Hiê-gū]](黃惠姑)
**Dìng Gĭng-hŭng(陳金鳳)
 
*cṳ̄:
**[[Uòng Iòng-hâng]](王延翰)
**[[Uòng Iòng-gĭng]](王延鈞)
**Uòng Iòng-mī(王延美)
**Uòng Iòng-bō̤(王延保)
**Uòng Iòng-ū(王延武)
**Uòng Iòng-uông(王延望)
**[[Uòng Iòng-hĭ]](王延曦)
**Uòng Iòng-hī(王延喜)
**[[Uòng Iòng-céng]](王延政)
**Uòng Iòng-cṳ̆(王延資)
**Uòng Iòng-cŭng(王延宗)
Dâ̤ 50 hòng:
**Lòng-ià gông-gŭng(琅琊郡君), gá ké̤ṳk [[Ngù-uŏk]](吳越) uòng-cṳ̄ Cièng Nguòng-hióng(錢元珦)
**Ṳ̀ Dìng-īng(余廷隱) gì lâu-mā
**''gū-ô săng ciáh cṳ̆-niòng-giāng''
 
 
{{Lifetime|862|925|Uòng Sīng-dĭ}}