「Lĕ̤k-sé Sê̤ṳ-giông」調整以後𣍐蜀樣其地方

1989 nièng gì '''Lĕ̤k-sé Sê̤ṳ-giông''' (六四事件) gāng chĭng '''Lĕ̤k-sé''', bô chĭng '''Báik-gāu Mìng-ông''' (八九民運), '''Báik-gāu Hŏk-ông''' (八九學運), '''Lĕ̤k-sé Hŭng-pŏ̤''' (六四風波), '''Lĕ̤k-sé Tiĕng-ăng-muòng Sê̤ṳ-giông''' (六四天安門事件), sê 1989 nièng 4 nguŏk 15 hô̤ gáu 1989 nièng 6 nguŏk 4 hô̤ huák-sĕng diŏh [[Dṳ̆ng-huà Ìng-mìng Gê̤ṳng-huò-guók]] guók-nô̤i gì, iù gĕ̤ng-ìng, hŏk-sĕng, dĭ-sék hông-cṳ̄ dēng siâ-huôi ìng-sê̤ṳ cū-cék gì siŏh hiê-liĕk káung-ngiê sê-ŭi ông-dông. Chŭi-iòng kuók-huăk tūng-ék gì dông-gĭ, chăng-gă ông-dông gì gùng-cé̤ṳng dŭ sê huāng-dó̤i [[Dṳ̆ng-guók Gê̤ṳng-sāng-dōng]] gì [[gĭk-guòng]] tūng-dê gì, hĭ-uông céng-hū kăi-diēng [[mìng-cuō]] gāi-gáik. Káung-ngiê sê-ŭi ī [[Báe̤k-gĭng]] [[Tiĕng-ăng-muòng Guōng-diòng]] có̤ dṳ̆ng-sĭng, bók-guó [[Dṳ̆ng-guók Dâi-lṳ̆k]] gì-tă [[siàng-chê]] iâ ô huák-sĕng huò-bìng gì duâi-giĕ-muò gì ông-dông. Găk Báe̤k-gĭng, céng-hū diêu-dông gŭng-dôi lì dàng-ák, ô sêng sâ̤ báh-sáng gâe̤ng hŏk-sĕng sī-uòng hĕ̤k-chiā sêu-siŏng. Sī-uòng ìng-só gáuk-gă bó̤-dô̤ mâ̤ siŏh-iông, Dṳ̆ng-guók guăng-huŏng gōng 200-300, «[[Niū-iók Sì-bó̤]]» (''The New York Times'') bó̤-dô̤ 300-800, hŏk-ông gì ūi-uòng-huôi gâe̤ng [[È̤ng Sĕk-cê Huôi]] gū-gié sê 2,000-3,000.

 

Huák-sĕng làu-háik chāng-áng hâiu, céng-hū kăi-sṳ̄ găk cuòng-guók niĕh nè̤ng, dàng-ák ông-dông gì chăng-gă-ciā gâe̤ng ciĕ-tì-ciā, géng-cī nguôi-guók muòi-tā̤ dó̤i sê̤ṳ-giông có̤ bó̤-dô̤. Gê̤ṳng-sāng-dōng nô̤i-buô dùng-cìng hŏk-sĕng gì dōng-uòng iâ ké̤ṳk chĭng-sā̤, Cūng Cṳ̆-gé [[Diêu Ciē-iòng]] (趙紫陽) dēng nè̤ng ké̤ṳk [[nuōng-géng]]. Céng-hū gì dàng-ák hèng-ùi sêu gáu guók-cié ṳ̀-lâung gì kiēng-cáik.

 

1978 nièng ī-hâiu, [[Dâing Siēu-bìng]] (鄧小平) kăi-sṳ̄ găk Dṳ̆ng-guók sĭk-siĕ siŏh hiê-liĕk gì [[gĭng-cá̤]] gâe̤ng [[céng-dê]] gāi-báik, īng diē [[chê-diòng gĭng-cá̤]], găk céng-dê tā̤-cié lā̤ iâ bī gô-dā̤ [[Mò̤ Dĕk-dŭng]] sì-dâi kăi-huóng nék-giāng.

 

Lĕ̤k-sé Sê̤ṳ-giông gì dô̤-huōi-siáng sê sèng Cūng Cṳ̆-gé [[Hù Iêu-băng]] (胡耀邦) gì siê-sié. Ĭng-ôi Hù Iêu-băng cĭ-sèng báik-cèng iĕu-giù gáing ká̤ gì gāi-gáik ché̤ṳk-céng cê̤ṳ-iù-huá, dáik-cô̤i Dâing Siēu-bìng dēng nè̤ng, cék-ôi ké̤ṳk láe̤k ·gó̤. 1989 nièng 1 nguŏk 16 hô̤, Hù ĭng-ôi [[sĭng-cáung-bâng]] guó-sié. 1897 nièng 4 nguŏk 15 hô̤, hŏk-sĕng ī gé-niêng Hù Iêu-băng gì miàng-ngiê giàng gáu gă̤-tàu, gé-niêng uăk-dông mâing-mâing iēng-biéng siàng iù-hèng sê-ŭi.

 

Kī-tàu gì sê-ŭi giĕ-muò mâ̤ duâi. Găk 4 nguŏk 16 hô̤ gâe̤ng 17 hô̤, sê-ŭi-ciā cuō-iéu sê gé-niêng Hù Iêu-băng, iĕu-giù céng-hū siŭ duōng dó̤i ĭ gì hūi-báung. 4 nguŏk 18 hô̤, siŏh uâng ciéh hŏk-sĕng sô̤i diŏh Tiĕng-ăng-muòng guōng-diòng, [[Ìng-mìng Dâi Huôi-dòng]] sèng-dāu. Hṳ̄ siŏh nĭk màng-buŏ, gūi chiĕng ciéh hŏk-sĕng cê̤ṳ diŏh [[Dṳ̆ng-nàng-hāi]] sèng-dāu, iĕu-giù giéng céng-hū liāng-dô̤-ìng, dáng-sê ké̤ṳk géng-chák dṳ̆k sáng.

 

[[ml:1989ലെ ടിയാനെന്മെന്‍ സ്ക്വയര്‍ പ്രക്ഷോഭം]]

[[ms:Bantahan Dataran Tiananmen 1989]]

[[nl:Tiananmen-protest]]

[[no:Demonstrasjonene og massakren på Den himmelske freds plass]]